واکاوی تحلیل طبقاتی از منظر نظریه‌های سیاست خیابان و خرده سیاست در بستر جهانی‌شدن

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استاد گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.

چکیده

هدف اصلی از انجام این پژوهش، واکاوی اعاده اهمیت طبقه و تحلیل‌های طبقاتی–اقتصادی در ادبیات نظری علوم سیاسی و اجتماعی با تمرکز بر دو پدیده یا نظریه «سیاست خیابان» و «خرده سیاست» با استفاده از نظریه‌های جامعه‌شناسان برجسته‌ای همچون آصف بیات و آنتونی گیدنز است. در این پژوهش، نگارنده در صدد بوده که با روش پژوهش تحلیلی- نظری و استفاده از مصادیق عینی در عرصه جنبش‌های اجتماعی به این پرسش پاسخ دهد که مهمترین عوامل موثر بر اعاده اهمیت طبقه و تحلیل‌های طبقاتی در عرصه علوم اجتماعی و سیاسی در دو دهه اخیر چه بوده اند؟ یافته‌های تحقیق آن است که در چند دهه اخیر، آمیزه‌ای از عواملی همچون جهانی‌شدن و جهانی‌سازی اقتصادی و تجاری و سیاست‌گذاری‌های غلط حکومت‌ها در عرصه‌های اجتماعی و اقتصادی در جهان، به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه به تشدید نابرابری داخلی و بین‌المللی بین کشورهای شمال و جنوب، بیکاری، بی‌عدالتی و فقر فزاینده، کاهش شدید در استانداردهای رفاهی زندگی، افزایش بهای خدمات اجتماعی و مانند آن، انجامیده است. در بستر بی‌اعتمادی فزاینده به احزاب سیاسی، جنبش‌های اجتماعی با مشارکت و بسیج گروه‌های میانی و صنفی آسیب دیده اقتصادی و اجتماعی (خرده سیاست) در میادین عمومی و خیابان‌ها (سیاست خیابان) با محوریت اصول عدالت‌خواهانه اجتماعی و اخلاقی، سیاست‌های کلان در عرصه بین‌المللی و ملی را به چالش و نقد جدی گرفته‌اند. در این میان، حتی مطالبات کنشگران هویتی یا قومی و مذهبی نیز ابعاد اقتصادی و اجتماعی یافته‌اند. گرچه طبقه اهمیت خود را باز یافته اما هرگز در شکل تقلیل‌گرایانه و دترمنیستی عصر جنگ سرد نخواهد بود.

کلیدواژه‌ها


بال، ترنس و ریچارد، دگر. (1382).ایدئولوژی‌های سیاسی و آرمان دموکراتیک. ترجمه: احمد صبوری. تهران: انتشارات وزارت خارجه.
پیترز، جان ندروین. (1394). نظریه توسعه. ترجمه: انور محمدی. تهران: نشر گل‌آذین.
تاجیک، محمدرضا. (1386). «خیابان و سیاست: تجربه سیاسی از جنس بازیگوشی در ایران امروز». پژوهشنامه علوم سیاسی. سال دوم. شماره4. 332-74.
شیلر، هربرت. (1382). «اطلاعات و سرمایه‌داری پیشرفته»درمجموعه نظریه‌‌های جامعه اطلاعاتی (ویرایش فرانک وبستر). ترجمه: مهدی داودی. تهران: وزارت خارجه.
کاستلز، مانوئل. (1380). عصر اطلاعات. جلد اول. ترجمه: احمد علیقلِیان. تهران: نشر طرح نو.
کاستلز، مانوئل. (1396). شبکه‌های خشم و امید:جنبش‌های اجتماعی در عصر اینترنت. ترجمه: مجتبی قلی‌پور. چاپ سوم. تهران: نشر مرکز.
گیدنز، آنتونی. (1378). تجدد و تشخص: جامعه و هویت شخصی در عصر جدید. ترجمه: ناصر موفقیان. تهران: نشرنی.
گیدنز، آنتونی. (1380). پیامدهای مدرنیت. ترجمه: محسن ثلاثی. چاپ دوم. تهران: نشر مرکز.
گیدنز، آنتونی. (1384). چشم‌اندازهای جهانی. ترجمه: محمدرضا جلائی‌پور. تهران: طرح نو.
گیدنز، آنتونی. (1390).جامعه‌شناسی. ترجمه: حسن چاوشیان. چاپ ششم. تهران: نشر نی.
موفه، شانتال. (1391). درباره امرسیاسی. ترجمه: منصور انصاری. تهران: رخداد نو.
وبستر، فرانک. (1382). نظریه‌های جامعه اطلاعاتی. ترجمه: مهدی داوودی. تهران: انتشارات وزارت خارجه.

References

Almeida, Paul D. (2010). Globalization & Collective Action. K.T. leicht & J.C.Jenkins (eds), Hand Book of politics Politics and State and Society in Global Perspective. New York: springer publications.
Bayat, Asef. (2010). Life as Politics: How Ordinary People Change the Middle  East. Amsterdam: Amsterdam University Press,.
Brady, David & sansnaud, Benjamin. (2010). The Politics of Economic  Inequalities Globalization & Collective Action. in K.T. leicht & J.C.Jenkins (eds), Hand Book of politics Politics and State and Society in Global Perspective. New  York: springer publications .
Clark, Terry N. & Harvey, Rachel. (2010). Urban Politics. in K.T. leicht & J.C.Jenkins (eds), Hand Book of politics Politics and State and Society in Global  Perspective. New York: springer publications
Drake, Michael S. (2010). Political Sociology for a Globalizing Word. USA:  Polity Press.
Huntington, Samuel. (2008). The clash of civilizations. in F. Lechner& J. Boli  (eds), The Globalization Reader. Singapore: Blackwell publication.
Schmidt, Johannes, D. & Hersh, Jacques. (2000). Globalization and social  Change. New York: springer publications.
Scholte, Jan Aart. (2000). Globalization: A Critical Introduction. UK: Palgrave Publications.