تحلیلی بر تولید ثروت دولت‌های محلی آلمان و ژاپن در مقایسه با ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه جغرافیای سیاسی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

2 کارشناس ارشد جغرافیای سیاسی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

تولید ثروت و مهم‌تر از آن فراهم‌سازی بسترهای مناسب برای تولید ثروت از طریق دولت‌های محلی، از سازوکارهای مهم هر دولت در عصر مدرن بوده و هست. امروزه دو نظام سیاسی متفاوت، می‌توانند توانایی‌های متفاوتی در تولید ثروت و مدیریت محلی دارا باشند. مسئله‌ای که در این پژوهش مطرح می‌شود، مطالعۀ دلایل سیاسی و اقتصادی تفاوت در این دو نظام سیاسی در دو مدل سیاسی متفاوت است. پرسش پژوهش این است که اساساً چرا نظام‌های سیاسی و اقتصادی تمرکزگرا، از توانایی و کارآمدی کمتری برای تولید ثروت و مدیریت مطلوب نسبت به نظام‌های غیرمتمرکز برخوردارند. پاسخ این است که به نظر می‌رسد در نظام‌های غیرمتمرکز (فدرالی و نیمه‌متمرکز)، قانون اساسی به ایالت‌ها برای مدیریت محلی و مشارکت مردم و خودگردانی، اختیارات فراوانی می‌دهد و نظام اقتصادی مبتنی‌بر بازار، زمینه‌های این موفقیت را فراهم می‌سازد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که دولت تمرکزگرای ایران با وجود دارا بودن ظرفیت‌های مهم مادی و معنوی و اقتصادی، توانایی مدیریتی لازم برای تولید ثروت و درآمدزایی مطلوب با توجه به ماهیت آن، نسبت به دولت‌های محلی در آلمان و ژاپن ندارد. دولت‌های محلی آلمان و ژاپن به‌دلیل اختیارات گسترده‌ای که قانون اساسی، قوانین داخلی و حمایت و همکاری دولت مرکزی بدانها داده است، دست‌کم 10 تا 23 برابر استان‌های ایران ظرفیت تولید ثروت دارند. چارچوب نظری این پژوهش مبتنی‌بر نظریۀ دولت محلی در دو نظام سیاسی تمرکزگرا و نامتمرکز بر کارآمدی مدیریتی و توانایی در تولید ثروت است. روش این پژوهش توصیفی - تحلیلی و با استفاده از مستندات قانون اساسی، قوانین مالی و آمار و ارقام‌های رسمی دولت‌های محلی سه کشور آلمان فدرال، ژاپن و ایران است. 

کلیدواژه‌ها


آشوری، داریوش (1383). دانشنامه سیاسی، تهران‌: مروارید.
 جعفری، انوش و قنبری، حمیده (1396). مطالعه موانع توسعه اقتصادی جمهوری اسلامی ایران. مجله بین المللی پژوهش ملل، دوره دوم، شماره 21، صفحه 52-56.
حافظ­نیا، محمدرضا و دیگران (1389). سیاست و فضا، مشهد: پاپلی.
حافظ­نیا، محمدرضا و کاویانی، مراد (1392). افق­های جدید در جغرافیای سیاسی، تهران: سمت.
 رنی، آستین (1374). دولت‌: آشنایی با علم سیاست‌، تهران‌: مرکز نشر دانشگاهی.
رزاقی، ابراهیم (1385). آشنایی با اقتصاد ایران، تهران: نی.
زارعی، بهادر (1399). نگاهی نو به توسعه ایران، تهران: دانشگاه تهران.
زارعی، بهادر (1397). واقع­گرایی ایرانی از منظر جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک، فصلنامه مجله جغرافیای انسانی، شماره 50.
زارعی، بهادر (1391). بنیادهای نظری جغرافیای سیاسی با تأکید بر اسلام و ایران، تهران: دانشگاه تهران.
زیاری، کرامت­ اله و محمدی علیرضا (1396).، مدیریت توسعۀ منطقه­ ای با تأکید بر ایران، تهران: دانشگاه تهران.
سریع­القلم، محمود (1387). سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران (پارادایم ائتلاف)، تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک.
سریع­القلم، محمود (1384). ایران و جهانی شدن، تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک.
عالم، عبدالرحمان (1393). بنیادهای سیاست، تهران: نی.
عظیمی، حسین (1396). اقتصاد ایران امروز، تهران: نی.
عظیمی، حسین (1384). مدارهای توسعه­ نیافتگی اقتصاد ایران، تهران: قومس.
غفاری­ فرد، محمد (1395). تحلیل نهادی از فرایند واگذاری اختیارات مالی به استان‌ها طی برنامه ­های عمران و توسعه در ایران. مجله راهبرد توسعه، شماره 51.
غفاری­ فرد، محمد و صادقی شاهدانی، مهدی (1393). تأثیر تمرکززدایی مالی بر رشد اقتصادی مناطق مختلف ایران (یک رهیافت اقتصادسنجی فضایی). فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، سال بیست و دوم، شماره 71.
فضلی ­نژاد، سیف­ الله و احمدیان، مرتضی (1389). اقتصاد رانتی در ایران و راه­های برون­رفت از آن. مجله اقتصادی ـ ماهنامه بررسی مسائل و سیاست‌های اقتصادی، شماره­های 11و 12.
قالیباف، محمدباقر (1386). دولت محلی یا راهبرد توزیع فضایی قدرت سیاسی در ایران، تهران: امیرکبیر.
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران (1368).
 قانون بودجه (1396)، تهران: سازمان مدیریت و برنامه­ ریزی.
قانون بودجه (1397)، تهران: سازمان مدیریت و برنامه ­ریزی.
قانون برنامه سوم توسعه، (1379)، تهران: مرکز پژوهش ­های مجلس شورای اسلامی ایران.
قانون برنامه چهارم توسعه (1383). تهران: مرکز پژوهش ­های مجلس شورای اسلامی ایران.
قانون برنامه پنج ساله توسعه پنجم اسفند (1389). تهران: مرکز پژوهش ­های مجلس شورای اسلامی ایران.
قانون برنامه پنج ساله توسعه ششم (1396). تهران: مرکز پژوهش ­های مجلس شورای اسلامی ایران.
قانون مالیات­ های مستقیم (1395). مصوب مجلس شورای اسلامی.
کاتوزیان، محمدعلی همایون (1395). ایران جامعه کوتاه­ مدت، تهران: نی.
کاتوزیان، محمدعلی همایون (1385). اقتصاد سیاسی ایران، تهران: نی.
مجتهدزاده، پیروز (1397). جغرافیای سیاسی و سیاست جغرافیایی، تهران: سمت.
مصلی­نژاد، عباس (1394). سیاست­گذاری اقتصاد سیاسی نفت و تحریم­ های بین ­المللی ایران. پژوهشنامه علوم سیاسی، سال دهم، شماره 3.
مصلی­نژاد، عباس (1384). آسیب­ شناسی توسعه اقتصادی در ایران، تهران: قومس.
مقیمی، محمد (1391). اداره امور دولت­ های محلی در مدیریت شوراها و شهرداری ­ها. تهران: سمت
میرحیدر، دره (1386). مفاهیم بنیادین در جغرافیای سیاسی، تهران: سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
 نیلی، مسعود (1392). اقتصاد ایران به کدام سو می ­رود، تهران: دنیای اقتصاد.
همتی، مجتبی (1396). بررسی تطبیقی ارکان و الزامات دولت محلی در ایران و ژاپن. فصلنامه مطالعات حقوق تطبیقی، دوره 8 .
 
References
Alam, A.R. (2014). Policy Foundations. Tehran: ney Publication. (in persion).
Ashouri, D. (2004). Political Encyclopedia. Tehran: Morvarid Publication (in persion).
Azimi, H. (2005). The underdeveloped Circuits of the Iranian economy. Tehran: Ghoomes Publishies. (in persion)
Azimi, H. (2017). Iran`s economy today. Tehran: ney Publication. (in persion).
Budget Law (2017). Tehran: Management and Planning Organization. (in persion).
Budget Law (2018). Tehran: Management and Planning Organization. (in persion).
Chandler, J. A. (1993), Local Government in Liberal Democracies, London: Routledge.
Constitution of the Islamic Republic of Iran.( in persion).
Direct Tax Law. (2016). Approved by the Islamic Consulatative Assembly. (in persion).
Fazlinejad, S & Ahmadian, M. (2010). Rent economy in Iran and ways out of it. Monthly Quarterly Journal of Economic Research and policies. No. 11, 12. (in persion).
Forth Develioment Plan Act (2004). Tehran: Islamic consultative Assembly Research Center. (in persion).
Fifth five-Year Development Plan Act, Esfand (2010). Tehran : Islamic consultative Assembly Research Center. (in persion).
Fifth six-Year Development Plan Act, Esfand (2017). Tehran : Islamic consultative Assembly Research Center. (in persion).
Ghafarifard, M & Sadeghi, M. (2014). The effect of financial decentralization on economic growth in different regions of Iran (a spatial econometric Approach. Quarterly Journal of Economic Research and Policies, Year 22, no. 71. (in persion)
Ghafarifard, M. (2016). Institutional analysis of the process of transferring financial authority to the provineces during development programs in Iran. Journal of Strategy and Development, no. 51. (in persion).
Ghalibaf, M. (2007). Local government or spatial distribution strategy of political power in Iran. Tehran: Amirkabir piblition. (in persion)
Hafeznia, M. R. (2010). Politics and space, Mashhad papoli: Publication. (in persion).
Hafeznia, M. R. & Kaviyani, M. (2013). New horizons in political geography. Tehran: samt Publication.(in persion)
Hemmati, M. (2017). Comparative study of the pillars and requirements of local government in Iran and Japan. Quarterly Journal of Comparative Law Studies, no. 8. (in persion).
Jafari, A & Ghanbari, H. (2017). Research study of nation. The second period, number 21. (in persion)
Johnes, Martin. Johnes , Rhys. Woods, Michael (2004). An Intoduction to Political Geogrephy Space. Place and Politics. Rotledge Poblisher.
Katouzian, M. A. (2006). Iran`s polirical economy, Tehran: ney Publications. (in persion).
Katouzian, M. A. (2016). Iran short Term Society,Tehran: ney Publications. (in persion).
Mclean, I. (2009). The Concise Oxford Dictionary of Politics. Oxford University Press.
Mojtahedzade, P. (2018). Political Geography and Geographical Political, samt Publications. (in persion).
Mosalla Nezhad, A. (2005). Pathology of Economic Development in Iran. Tehran: Ghoomes Publishing. (in persion).
MosallaNezhad, A. (2015). Policy-making of the political economy of oil and international sanctions on Iran. (in persion).
Moghimi, M. (2012). Managing the affairs of local government in the management of councils and municipalities. (in persion).
Mirheydar, D. (2007). Basic concept in political geography. Tehran: Publication of the Geographical Organization of the Armed Forces. (in persion)
Muir, R. (1997). Political Geography A new Introdution, Macmilan Ltd. London.
Nili, M. (2012). Where is Iran`s economy going? Donya-e-eqtesad Publisher. (in persion)
Razaghi, E. (2006). Familiarity with the Iranian economy, Tehran Ney Publication. (in prsion)
Renai, A. (1995). Familiarity with the Political science. Tehran: University Publication Center. (in persion)
Sariolghalam, M. (2005). Iran and globalization, Tehran: Strategic Research Center. (in persion)
Sariolghalam, M. (2008). Foreign Policy of the Islamic Republic of Iran (coalition Paradigm), Tehran: Strategic Research Center. (in persion)
Third Develioment Plan Act (2018). Tehran: Islamic consultative Assembly Research Center. (in persion).
World bank, 2018.
.
.
Zarei, B. (2018). Iranian realism from the perspective of political geography and geopolitics, Jornal of human Geography, nimber 50. (in persion)
Zarei, B. (2012). Theoretical foundations of political geography with emphasis on Islam and Iran, Tehran: University of Tehran Publication. (in persion)
Zarei, B. (2020). A new look at the development of Iran, Tehran: University of Tehran Publication.(in persion)
Ziyari, K. A. & Mohamadi, A. (2017). Regional development management with emphasis on Iran, Tehran: university of Tehran Publication. (in persion)