مدیریت توسعة پایدار شهر کرمانشاه؛ رهیافت اقتصاد سیاسی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار روابط بین الملل، گروه علوم سیاسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

2 استادیار مدیریت بازرگانی، گروه کارآفرینی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

چکیده

جایگاه اقتصاد در موقعیت‌یابی کشورها، مناطق و شهرها در منظومة قدرت و ثروت منطقه ای و جهانی، تعیین‌کننده است. از یک‎سو ارتقای قدرت اقتصادی و دستیابی به پیشرفت متوازن ملّی و محلّی به‌مثابة کار ویژة مهم دولت تلقّی می ‎شود و از دیگرسو رفع نیازهای اقتصاد سیاسی ملّی و مدیریت توسعة پایدار محلّی به ویژه در شرایط تحریم‎ های بین‌المللی، مستلزم اتخاذ راهبردها و رویکردهای سیاستی مدرن است. در این راستا کاربرد ظرفیت کنش‎گری توسعه ای شهرها در جغرافیای پیرامون خود از اولویت های سیاست‌گذاری توسعه ای ملّی، حکمرانی محلّی و به‌طور خاص مدیریت شهری به شمار می رود. یکی از مکانیسم های نقش‌آفرینی شهر در فضای جهانی‌شدن، کاربست دیپلماسی شهری است. گفتمان برآمده از توجّه به شهر در سیاست‌گذاری توسعه ای جمهوری اسلامی ایران و ضرورت انطباق نظام تدبیر ملّی و محلّی با نیازها و اقتضائات کنش‎گری متناسب شهرها در مفرهای پیرامون خود همچنان مغفول مانده است. در این میان توجّه به کلان‌شهر کرمانشاه اهمیت ویژه‌ای دارد. این شهر مهم ترین مرکز جمعیتی غرب کشور با وزن ژئوپلیتیک، ژئواکونومیک و ژئوکالچر تعیین‌کننده است. با این‌حال فرایند توسعة متوازن آن، وضعیت پرابلماتیکی یافته است. پرسش این است که برون‌رفت از تنگناهای توسعه ای این شهر در چارچوب رهیافت اقتصاد سیاسی چگونه است؟ فرضیة پژوهش آن است که کاربست رویکرد اقتصاد سیاسی به مدیریت توسعة پایدار شهری متضمّن اولویت بندی مسائل توسعه ای شهر، برندیابی و بهبود تصویر شهر و فعّال سازی دیپلماسی شهری برای اتّصال اقتصاد سیاسی شهر به جغرافیای پیرامون خود و تمهید مشارکت شهر در فرایندهای تولیدی، تجاری، پولی، مالی، توریستی و ارتباطاتی منطقه در سطح داخلی و خارجی است. روش پژوهش پیش رو، تحلیلی – توصیفی و داده ها از منابع و متون نظری - تحلیلی مکتوب، گزارش آمایش استان کرمانشاه، مشاهدات میدانی و تجربة زیستة نگارندگان تدوین‌شده است. به‌طور خلاصه یافته های تئوریک و تجربی پژوهش نشانگر آن است که ضعف رویکرد اقتصادی سیاسی به طراحی و تدوین سیاست توسعة اقتصادی پایدار کرمانشاه مشهود است که دستیابی به اجماع استراتژیک حول هویت اقتصاد سیاسی این شهر و اتخاذ سازوکارهای روزآمد تعامل با مدارهای قدرت و ثروت ملّی و منطقه ای را به تأخیر انداخته است. برآیند گسست یادشده تراکم مسائل تأثیرگذار بر پیشرفت متوازن استان است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


احمدی ‎پور، زهرا؛ قورچی، مرتضی و قادری، مصطفی (1391)، تبیین جایگاه دیپلماسی شهری در توسعه حوزۀ نفوذ ژئوپلیتیکی، مجله جغرافیا و توسعه شهری، 1 (1)، 157-182.
بورژل، گی (1377)، شهر امروز، ترجمة سید محمد سیدمیرزایی، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، جلد 1.
ثبت منظر فرهنگی هورامان/ اورامانات (۲۰۲۱)، گزارش دفتر منطقه ‎ای یونسکو در ایران، 18/7/1400، قابل بازیابی در سایت: https://fa.irunesco.org/
خلیل‌آبادی، حسن (1390)، ژئوپلیتیک شهری، تهران: نشر نوآوران شریف.
دانش نیا، فرهاد (1391)، دیپلماسی اقتصادی و سیاست خارجی توسعه‌گرا: ابزارهای موفقیت راهبرد توسعه‌ای ایران در اقتصاد جهانی، فصلنامه مطالعات راهبردی جهانی‌شدن، 3 (9)، 67-86.
دانش ‎نیا، فرهاد (1397)، پروبلماتیک زندگی شهری در کرمانشاه از منظر اقتصاد سیاسی، ارائه ‎شده در همایش ملّی کرمانشاه و زندگی شهر، دانشگاه رازی، مهر 1396.
دانش ‎نیا، فرهاد (1397)، تقدّم امر سیاستی به امر سیاسی به‌مثابة متدلوژی تعامل و هم بودگی نیروهای اجتماعی تأثیرگذار بر فرایند توسعة پایدار استان کرمانشاه، مجموعه ­مقالات همایش ملّی توسعة پایدار استان کرمانشاه، دانشگاه رازی، آذر 1397.
دانش نیا، فرهاد (1397)، زمینه‌های واگرایی در مناطق غربی استان کرمانشاه، پروژۀ تحقیقاتی، کارفرما، معاونت سیاسی – امنیتی استانداری کرمانشاه.
رنانی، محسن (1399)، کتاب توسعه: گزارش مقدماتی مرور تلفیقی بر جایگاه ایران در شاخص‌های جهانی توسعه، اصفهان: نشر فرهنگ مردم.
روستا، احمد؛ قره چه، منیژه؛ حمیدی زاده، محمدرضا و محمدی فر، یوسف (1395)، مدلی برای برندسازی شهری در ایران براساس نظریة داده بنیاد، نشریة مدیریت برند، 3 (1)، 41-68.
شارع پور، محمود (1387)، جامعه‌شناسی شهری، جلد اول، تهران: سمت.
عیسوی، چالرز (1369)، تاریخ اقتصادی ایران، ترجمة یعقوب آژند، تهران، نشر گستره.
قلی پور، سیاوش (1396) سازمان‌دهی فضایی شهر کرمانشاه در دورة پهلوی اول، پژوهش های انسان‌شناسی ایران، 7 (1)، 51-71.
قلی پور، سیاوش. احمدی، وکیل. کریمی، جلیلی (1397)، تحلیل اقتصاد سیاسی نظام شبکه شهری استان کرمانشاه (1395-1335)، نشریه مطالعات اقتصاد سیاسی بین‌الملل، 2 (1)، 27-54.
کرمانشاه به‌عنوان شهر خلاق خوراک در جهان معرفی شد، گزارش خبری ایرنا، 18/8/1400، قابل بازیابی در سایت: https://www.irna.ir/news/84534406
مطالعات آمایش سرزمین استان کرمانشاه (1397)، سازمان برنامه و بودجه استان کرمانشاه، گزارش‌های جمعیت‌شناختی، اقتصاد دانش‌بنیان و تحلیل وضعیت فرهنگی استان کرمانشاه.
نجفی، سید محمدباقر (1397)، گزارش اقتصاد دانش‌بنیان استان کرمانشاه، مطالعات آمایش استان، سازمان برنامه و بودجه استان کرمانشاه.
واعظی، محمود و موسوی شفایی، مسعود (1388)، دیپلماسی اقتصادی، چاپ اول، تهران: پژوهشکدة تحقیقات استراتژیک.
References
Ahmadipour, Z., Ghurchi, M. & Ghaderi, M. (2013). Determining The Position of Urban Diplomacy in the expaning of geopolitical influence. Geography and Urban Space Development, Number 1, Spring and Summer (In Persian).
Beaverstock V.Jonathan, Smith G. Richard. and Taylor J. Peter (2000), World-City Network: A New Metageography?, Annals of the Association of American Geographers, Volume 90, Issue 1, pages 123-134
Bourgell, G. (1998). Present City, translated by Seyed Mohammad Seyed Mirzaei. Shahid Beheshti University Publishers, Volume 1 (In Persian).
Cox, R. (1994) “Global Restructuring: Making Sense of the Changing International Political Economy”, in Political Economy and the Changing Global Order, eds. by Stubbs, Richard and Underhill Geoffrey, Canada, McClellan.
Curtis, S. (2014), The Power of Cities in International Relations, Edited, Rutledge publication, First published.
Daneshnia, F. (2012). Globalization and Islamic Republic of Iran Development strategy. Strategic Studies of Public Policy Journal.3-9, p.p 67-86 (In Persian).
Daneshnia, F. (2017). The Primacy of Politic over the political of as a methodology of interaction and coexistence of social forces influencing the process of sustainable development of Kermanshah. Proceedings of the National Conference on Sustainable Developmen of Kermanshah.Razi University, November 2018 (In Persian).
Daneshnia, F. (2017).The roots of fragmentation in the western regions of Kermanshah Province. Research project, employer: political-security ofice of Kermanshah Governorate (In Persian).
Daneshnia, F. (2018). The Problematic of Life city in Kermanshah in the political economy framework. Presented at the national conference of "Kermanshah and city life", Razi University, October 2016 (In Persian).
Dehghani Firouzabadi, J. & Salehi, M. (2012), Economic Diplomacy of the Islamic Republic of Iran: Fields and Challenges, Iranian Economic Research Quarterly, 17th year, number 52.
 Fan, Y. (2008), soft power of attraction or confusion? Available at: place branding and public diplomacy: vol4:2
Gholipoor, S. Ahmadi, V. & Karimi, J. (2017). political economic Analysis of the Urban system in Kermanshah Province (1956-2016).Biannual Journal of International Political Economy studies,1(1), Autumn2018 and winter 2019,26-54 (In Persian).
Gholipor, S. (2016). Space organization of Kermanshah city in the first Pahlavi period, Iranian Journal of Anthropological Research, 7(1),51-71.(In Persian).
Issawi, Ch. (1369). Economic history of Iran. Translated by Yaqoub Azhend. Tehran: gostareh publication .(In Persian).
Jan. Art Scholte (2000), Global Capitalism and the State, in Linklater Andrew; eds (2000) International Relation: Critical concepts in political science, London and New York: volume, p.p1490-1515
Kermanshah has been Introduced as a Creative food city, IRNA news report. (30/10/2021). retrievable at: https://www.irna.ir/news/84534406. (In Persian).
Khalilabadi, H. (2011). Urban Geopolitics. Tehran: Fanavaran sharif publication (In Persian).
 Mahmoud, vaezi & Mousavi Shafaee, Masoud (2008). Economic Diplomacy, 1st edition.Tehran: Institute Research strategic (In Persian).
Manuel Castells (2004), The network society: a cross-cultural perspective, eds. Northampton, MA: Edward Elgar.
Mirtroabi, S. (2014). An Introduction to political Economy problem of Iran oil.2nd edition. Tehran: ghoomes publication (In Persian).
Najafi, S. M. B. (2018). Knowledge-based Economy Report of Kermanshah province. Land used studies.planning and Budget organization, Kermanshah province (In Persian).
Nye. J. (2005) “Power in a Global Information Age: From Realism to Globalization, Rutledge, London and New York.
Pluijm, R. (2007), city diplomacy: the expanding role of cities in international politics, available at: http;//www.clingedael.nl
Registering the cultural landsccape of Horaman/Uramanat. (2021). report of the UNESCO regional office in Iran (10/10/2021). Retrievable at: https://fa.irunesco.org/.(In Persian).
Renani, Mohsen (2020). Development book: Preliminary report of a combined review of Iran's position in the index Global Development. Isfahan: Farhang Mardom publication (In Persian).
Rosenau, N. J. (1999) “The Future of Politics, in Futures, 31, 1005-1016.
Sassen, S. (2006), cities in a world economy, pine forge press. An imprint of sage publication.
Strange, S. (2015), States and Market, Bloomsbury Publishing.
Strange, Susan(1994) “Rethinking Structural Change in the International Political Economy: States, Firms and Diplomacy”, in Richard Stubbs, and Geoffrey Underhill, Political Economy and the Changing Global Order, eds. Canada, McClelland, pp.103-115
Studies of Kermanshah province land-use planning (2018). Planning and Budget organization Kermanshah province, demographic reports, knowledge-based economy and analysis of the cultural situation of Kermanshah province (In Persian).