تأثیر نحوۀ هزینه‎ کرد دولت ‎ها در آموزش ‎و پرورش، بر شاخص توسعه انسانی (مقایسه تطبیقی ایران با کشورهای OECD)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار اقتصاد، گروه علوم سیاسی و اقتصاد، دانشکده ادبیات وعلوم انسانی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران.

2 استاد اقتصاد، دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

چکیده

دولت‎ ها در نظام آموزش ‎و پرورش، نقش تصدی‎ گری و جهت ‎دهی مهمی دارند. آموزش ‎و پرورش ازآنجاکه وظیفه تولید بدنه فعال جامعه و تأمین نسل باکیفیت جایگزین را دارد، در نظام توسعه کشورها نقش بسیار پررنگی را ایفا می ‎کند. برای سنجش چنین وظیفه ‎ای می ‎توان از چگونگی تغییر شاخص توسعه انسانی در طول زمان بر اثر تغییر هزینه ‎های دولت در بخش آموزشی استفاده کرد. با توجه ‎به محدودیت بودجه آموزش ‎و پرورش، سؤالی که مطرح می ‎شود این است که چطور این بودجه محدود، بین بخش‎ های مختلف هزینه شود؛ بنابراین، در مطالعه پیشِ رو با تقسیم انواع هزینه‎ های دولت در بخش آموزش، میزان توضیح ‎دهندگی این هزینه‎ ها را برای رفتار HDI - در قالب 2 مدل رگرسیونی جداگانه یکی برای کشور‎های OECD و دیگری برای ایران – ارزیابی می‎ شود. داده ‎های مربوط به شاخص توسعه انسانی و هزینه‎ های دولت در بخش آموزشی به ‎ترتیب از سایت برنامه توسعه سازمان ملل متحد و بانک جهانی استخراج شده است. نتایج به ‎دست‎ آمده برای کشورهای OECD نشان می‎ دهد هزینه ‎های آموزشی دولت به‎ صورت تجمیعی تأثیر مثبتی بر شاخص توسعه انسانی دارند. در حالی‎ که هزینه دولت به‎ صورت تفکیک‎ شده در هر سه بخش مقاطع ابتدایی، متوسطه و تحصیلات عالی برای هر دانش ‎آموز تأثیر منفی در شاخص توسعه انسانی این کشورها دارد. نتایج مربوط به ایران نشان می ‎دهد که هزینه آموزشی دولت روی‎ هم ‎رفته تأثیر منفی بر شاخص توسعه انسانی دارد. براساس این نتایج کشورهای OECD برای ارتقا در شاخص توسعه انسانی خود، به ‎صرف هزینه در سطوح بالاتر آموزشی نیاز دارند. از سوی دیگر، نظام آموزش‎ و پرورش کشور نیازمند تخصیص بهینه بودجه در تمامی ابعاد برای دستیابی به اهداف آموزشی کشور است. با توجه ‎به محدودیت بودجه و تنگناهای مالی دولت، ضروری است هزینه‎ کرد دولت در جهت انجام وظایف توسعه‎ ای تعیین شده باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


بربری، محمدجواد؛ راغفر، حسین؛ کلانتری، عبدالحسین و غفاری، غلامرضا (1396)، «بررسی تطبیقی تأثیر توسعه آموزشی بر توسعه ایران و کشورهای منتخب»، پژوهش در نظامهای آموزشی، 11 (38)، 103-136. doi: 10.22034/jiera.2017.59730
تربو، لاله و بصیرت، مهدی (1395)، بررسی تأثیرگذاری هزینه های عمومی آموزش بر توسعه سرمایه انسانی در کشورهای گروه 77 در سال های 1998-2013، .مقاله ارائه شده در سومین کنفرانس جهانی مدیریت، اقتصاد حسابداری و علوم انسانی در آغاز هزاره سوم، شیراز - با همکاری مشترک دانشگاه علمی کاربردی آذین شوشتر- دانشگاه زرقان واحد پژوهش دانش پژوهان همایش آفرین، 577-594.
جنتی مشکانی، ابوالفضل؛ سامتی، مرتضی؛ خوش‎ اخلاق، رحمان؛ دلالی اصفهانی، رحیم و عمادزاده، مصطفی (1390)، «بررسی تأثیر هزینه آموزش بر سرمایه انسانی و رشد اقتصادی با استفاده از الگوی تعادل عمومی قابل محاسبه»، فصلنامه تحقیقات مدلسازی اقتصادی، 2 (5)، 103-130. doi: 20.1001.1.22286454.1390.2.5.8.7
صنعتگران، شقایق؛ موسایی، میثم و کاظم‎ پور، شهلا (1398)، «نقش هزینه‎ های آموزشی دولت و خانوار در توسعه انسانیِ ایران»، مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، 11 (1)، 7-19. doi: 10.22059/ JSR.2021.81422
عبدالهی، بیژن و صفری، اکرم (1395)، «بررسی موانع اساسی فرا  روی رشد حرفه ای معلمان»، نوآوری های آموزش، 15 (2)، 99-134.
گشتاسبی پور، ابراهیم؛ بذرافکن، اشکان و قباشی، نسیم (1396)، «بررسی ارتباط میان مخارج آموزشی و سلامت با شاخص توسعه انسانی در ایران»، فصلنامه علمی پژوهشی راهبرد اقتصادی، 6 (20)، 45-64.
محمد علیخانی، سلیمه؛ آصف ‎زاده، سعید؛ محبی‎فر، رفعت و منتظری، علی (1391)، «بررسی شاخص توسعه انسانی (HDI) در ایران و کشورهای منتخب»، فصلنامه پژوهشکده علوم بهداشتی جهاددانشگاهی، 11 (4)، 415-423. doi: 20.1001.1.16807626.1391.11.4.1.9.
هوشمند، محمود؛ حسن نژاد، حسن و قزلباش، اعظم (1393)، «سرمایه ‎گذاری در آموزش و پرورش و تأثیر آن بر رشد اقتصادی کشورهای درحال توسعه برگزیده»، فصلنامه انجمن آموزش عالی ایران، 6 (1)، 85-106.
References
Abdollahi, B. & Safari, A. (2016), The study of key barriers to the teacher's professional development. Quarterly Journal of Educational Innovations, 15(58): 99-134. (In Persian).
Afonso, A., Furceri, D. (2010), Government size, composition, volatility and economic growth. European Journal of Political Economy, 26 (4), 517-32. doi: 10.1016/j.ejpoleco.2010.02.002
Barbari, M. J.., Raghfar, H., Kalantari, A. & Ghafari, Gh. (2017), comparative study on the impact of educational development on the development of Iran and selected countries. Journal of Research in Educational Science,11 (38), 103-136. doi: 10.22034/jiera.2017.59730 (In Persian).
Curs, B. R., Bornali, B. & Christina S.. (2011), The Roles of Public Higher Education Expenditure and the Privatization of the Higher Education on U.S. States Economic Growth. Journal of Education Finance, 36(4), 424–41.
Eggoh, J., Houeninvo, H. & Sossou, (2015), Gilles-Armand. Education, HealthE And Econimic Growth in African countries. Journal Of Economic Development, 40, 93-111. doi: 10.35866/caujed.2015.40.1.004
Fadilah, A., Ananda, C. F. & Kaluge, D. (2018), A Panel Approach: How Does Government Expenditure Influence Human Development Index?. Jurnal Ekonomi dan Studi Pembangunan. 10(2), 130-139. doi: 10.17977/um002v10i22018p130
Gashtasebipour, E., Bazrafkan, A. & Ghabashi, N. (2017), Investigating the Relationship between Educational Expenditure and Health with Human Development Index in Iran. Economic Strategy, 6(20), 45-64. (In Persian)
Houshmand M, Hassannezhad H, Ghezelbash A,(2014), Investment in Education and Its EFFECT on Economic Growth Selected Developing. Iranian Higher Education, 6(1), 85-106. (In Persian).
Islamic Parliament Research Center Of The Islamic Republic. An analysis of the budget of the Ministry of Education in the Fifth Development Plan and the presentation of reform strategies. 2015. (In Persian).
Janati Mashkani, A., Sameti, M., Khosh Akhlagh, R., Dallali Isfahani, R., & Emadzadeh, M. (2011), The impact of education expenditures on human capital and economic growth in Iran: A computable general equilibrium approach. Journal of Economic Modeling Research, 2(5), 103-130. doi: 20.1001.1.22286454.1390.2.5.8.7. (In Persian).
Kouton, J. (2018), Education expenditure and economic growth: Some empirical evidence from Côte d’Ivoire. Journal of Economics and Sustainable Development, 14(9), 22-34
Kutasi, G. & Ádám M.( 2020), The long-term impact of public expenditures on GDP-growth. Society and Economy SocEc, 42(4), 403-419, doi: 10.1556/204.2020.00018
Mallick, Lingaraj. (2016), Impact of Educational Expenditure On Economic Growth in Major Asian Countries: Evidence From Econometric Analysis. Theoretical and Applied Economics: GAER Review, 23 (2).
Mohammad Alikhani; S., Asefzadeh; S., Mohebbifar; R. & Montazeri; A. (2012), Human Development Index (HDI) in Iran and selected countries. Payesh 2012, 11 (4) ,415-423. doi: 20.1001.1.16807626.1391.11.4.1.9. (In Persian).
OECD (2020), Education at a Glance 2020: OECD Indicators, OECD Publishing, Paris, doi: 10.1787/69096873-en
Pahlevi, M. (2017), Impact of Governance and Government Expenditure on Human Development in Indonesia. Research Paper of Master of Arts in Development Studies International Institute of Social Studies. 2017 Dec.
Patel, G., & Annapoorna, M. S. (2019), Public Education Expenditure and Its Impact on Human Resource Development in India: An Empirical Analysis. South Asian Journal of Human Resources Management, 1(6), 97–109, doi: 10.1177/2322093718813407
Sanatgaran, Sh., Parvaei, M. & kazemipour, Sh. (2018), Contribution of Educational Costs of Government and Household in Human Development of Iran. Journal of Iranian Social Development Studies, 11(1), 7-19. doi: 10.22059/JSR.2021.81422. (In Persian).
Torbo L & Basirat M. (2016), Investigating the Impact of Public Expenditure on Education on Human Capital Development in the Group of 77 in 1998-1993. World Conference on Management, Accounting Economics and Humanities at the beginning of the third millennium. 2016. Tehran, Iran. (In Persian).
UNDP (2020), "Human Development Report 2016", NY: Oxford University Press
UNESCO (2005), Education for Human Development 2005, published by the UNESCO Office in Brazil
United Nations Development Programme (2015), Human Development Report 2015.
World Bank Group. (2020), Education Public Expenditure Review Guidelines. World Bank, Washington, DC.