الزامات کنشگری محور مقاومت در نظم فراقطبی بین‌الملل

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

دانشگاه عالی دفاع ملی

چکیده

بازیگران و شبکه‌های مختلفی متأثر از پویایی‌های نظم جدید بین‌المللی بوده و ناگزیرند شرایط کنش‎گری خود را با توجه به این مقتضیات در حال گذار تغییر دهند. یکی از این کنش‎گران مهم، شبکه محور مقاومت است که مختصات و گفتمان ضد هژمونیک در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی دارد. در این راستا، نوشتار پیش رو درصدد پاسخ به این پرسش مهم است که الزامات کنش‎گری محور مقاومت با توجه به شرایط جدید نظم بین‌المللی چیست؟ پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی و بهره‌گیری از نظریه‌های تکثر و تحول قدرت، در چارچوب نظریه گذار بین‌المللی، به این فرضیه رسیده که شرایط نظم بین‌المللی نشان‌دهنده یک نوع وضعیت «پیچیدگی، فراقطبی بودن و آشوبناکی» است که این موضوع بر کنش‎گری محور مقاومت و جهت‌گیری آن تأثیر جدی دارد؛ بنابراین، با توجه به این نوع شرایط نظم بین‌المللی، محور مقاومت ناگزیر است الزامات ذیل را برای ارتقای کنش‎گری خود در پیش گیرد: تقویت عمل‎گرایی در پیگیری منافع و اهداف؛ توجه به اصل تفکیک و تمایز در سیاست‌ها و راهبردها؛ انطباق سیاست‎ها و راهبردها با تحولات منطقه‎ای و بین‎المللی؛ توجه به اهمیت برتر توان اقتصادی و تکنولوژیکی؛ حل و فصل مسائل و اولویت‌بندی آن در یک فرایند زنجیره‌ای؛ تنوع‌بخشی به رویکردهای ژئوپلیتیکی و روابط با قدرت‌های نوظهور؛ تقویت چندجانبه‌گرایی موضوعی در سطح منطقه‌ای و جهانی؛ و حفظ و ارتقای قدرت نرم مقاومت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


اکبری، حسین (1388). پدیده مقاومت، بسترساز اعمال قدرت فراملی جمهوری اسلامی ایران. مجله سیاست دفاعی، (66)، 33-51.
بوزان، باری (1389). ایالات متحده و قدرت‌های بزرگ. ترجمه عبدالمجید حیدری. انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.
خسروی، علیرضا؛ اسدی، علی­اکبر (1402). نظم بین­المللی و سناریوهای آینده. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
دهشیری، محمدرضا (1393). جهانی شدن و نظام بین‌الملل. فصلنامه مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی، 5 (14)، 31-1.
دیویتاک ریچارد، دان تیم (1390). نظم در دانشنامه روابط بین‌الملل. تهران: نشر نی.
رئوف شیبانی، محمدرضا؛ ساسانیان، سعید (1398). بررسی تحولات محور مقاومت (نشست ماه). ماه‌نگار دیده‌‌‌‌بان امنیت ملی. پژوهشکده مطالعات راهبردی.
زارعان، احمد (1402). تأثیر ژئوپلیتیک مقاومت بر شکل‌گیری نظم جدید جهانی. همایش بین‌المللی هندسه نظم جدید جهانی، دانشگاه عالی دفاع ملی، اردیبهشت 1402، 112-126.
شاپوری، مهدی (1401). محور مقاومت، جمهوری اسلامی ایران و نظم منطقه‌ای. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
صلاحی، سهراب (1395). حوزه‌های تقابل جمهوری اسلامی ایران و آمریکا در غرب آسیا و تاثیر آن بر نظم نوین بین‌المللی. دوفصلنامه علمی پژوهشی مطالعات قدرت نرم، 6 (15)، 114-134.
محمدی، محمود (1392). اسلام‌گرایی: گفتمان مقاومت، فصلنامه جامعه‌شناسی تاریخی، 5 (2)، 91-71.
محمودی رجا، سید زکریا؛ باقری دولت آبادی، علی؛ راوش، بهنام (1397). بررسی محور مقاومت و آینده نظام سلطه با استفاده از نظریه نظام جهانی. فصلنامه بیداری اسلامی، 7 (14)، 7-28.
مقام معظم رهبری، دیدار با دانش‌آموزان 11/08/1401. آدرس؛ www.khamenei.ir
مک‌لین، ایان (1381). فرهنگ علوم سیاسی آکسفورد، مترجم: حمید احمدی، نشر میزان، تهران
موسوی شفاهی، مسعود (1400). نظم بین‌الملل، ارکان، تحول، آینده. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
میرمحمدی، مهدی (1401). بایسته‌های سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دوره گذار نظم بین‌الملل. سخنرانی در سیزدهمین پیش نشست همایش نظم جدید بین‌الملل. مؤسسه افق آینده‌پژوهی راهبردی، (نهم اسفندماه).
نجف‌زاده، فاطمه؛ حیدرپور، ماشاالله؛ ترابی، محمد (1400). نقش جبهه مقاومت اسلامی در سیاست‌گذاری عمومی ایران در مقابله با تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا. فصلنامه علمی مطالعات دفاع مقدس، 7 (۴)، 133-154.
Akbari, H. (2009). The phenomenon of resistance, a platform for the exercise of transnational power of the Islamic Republic of Iran. Journal of Defense Policy, (66), 33-51 (In Persian).
Andrew, H. (2022). China’s Emerging Financial Influence at the UN Poses a Challenge to the U. S.. The Henry L. Stimson Center (02/10/2023), at: https://www.stimson.org/2022/ chinas-emerging-financial-influence-at-the-un/
Ayatollah Khamenei. World Order and the Historical Turn; www.khamenei.ir. (In Persian).
Benaim, D., & Sullivan, J. (2020). America’s Opportunity in the Middle East, https://www. foreignaffairs.com/articles/middle-east/2020-05-22/americas-opportunity-middle-east.
Buzan, B. (2010). The United States and the Great Powers. translated by Abdul Majid Heidari, Institute for Strategic Studies Publications (In Persian).
Chan E., & Yang, Z. (2022). China’s Renminbi Internationalization", RSIS Commentary, (135), 33-48.
Cooley, A., Nexon, D., & Ward, S. (2019). Revising order or challenging the balance of military power? An alternative typology of revisionist and status-quo states. Review of International Studies: 1 of 20.
Edward, W., & Simon, M. (2023). The resistance axis and regional order in the Middle East: nomos, space, and normative alternatives. British Journal of Middle Eastern Studies, 51 (5), 954-971. doi: 10.1080/13530194.2023.2179975
Foucault, M. (1985). Naissance de la prison, Editions Gallmard.
Haass Richard, N. (2008). The Age of Nonpolarity, What Will Follow U.S. Dominance, Address: https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/2008-05-03/age-nonpolarity.
Hyde, A. (2022). China’s Emerging Financial Influence at the UN Poses a Challenge to the U.S., The Henry L. Stimson Center (02/10/2023), at: https://www.stimson.org/2022/chinas-emerging-financial-influence-at-the-un/
John, R. (2017). Multilateralism: the Anatomy of an Institution. International Organization, 46 (3), 561-598
Joseph, S. N. (2017). Will the Liberal Order Survive? The History of an Idea.
Kapstein, E. B., & Mastanduno, M. (1999). Unipolar Politics: Realism and State Strategies After the Cold War. Foreign affairs (Council on Foreign Relations), 79 (2), 36-37. doi: 10.2307/20049663.
Katz, B. (2018). Axis Rising: Iran’s Evolving Regional Strategy & Non-State Partnerships in the Middle East, CSIS BRIEFS, OCTOBER.
Kennedy, P. (1987). The Rise and Fall of the Great Powers: Economic Change and Military Conflict from 1500 to 2000, ISBN 0-394-54674-1 – Synopsis.
Khosravi, A., & Asadi, A. A. (2023). International Order and Future Scenarios. Tehran: Strategic Studies Research Institute (In Persian).
Mahmoodi Raja, S. Z., Bagheri Dolat-Abadi, A., Ravesh, B. (2018). Investigating the axis of resistance and the future of the system of domination using the theory of the world system, Islamic Awakening Quarterly, 7 (14), 7-28. (In Persian).
McLean, I. (2002). Oxford Dictionary of Political Science, translated by Hamid Ahmadi, Mizan Publishing, Tehran. (In Persian).
Mearsheimer, J. J. (2010). Bound to Fail: The Rise and Fall of the Liberal International Order. International Security, 43 (4), 77-98.
Mirmohammadi, M. (2023). The Foreign Policy Needs of the Islamic Republic of Iran in the Transition Period of the International Order, Speech at the 13th Pre-Session of the New International Order Conference, Horizon Institute for Strategic Futures Studies, (March 29).
Mohammadi, M. (2013). Islamism: Discourse of Resistance. Quarterly Journal of Historical Sociology, 5 (2), 71-91 (In Persian).
Mousavi Shafaly, M. (2021). International Order, Pillars, Development, Future. Tehran: University Publishing Center (In Persian).
Najafzadeh, F., Heydarpour, M., & Torabi, M. (2021). The role of the Islamic Resistance Front in Iran's public policy-making in confronting unilateral US sanctions. Scientific Quarterly Journal of Sacred Defense Studies, 7 (4), 133-154. (In Persian).
Rauf Shibani, M. R., & Sasanian, S. (2018). Investigating the changes in the axis of resistance (Moh session). Mahnagar, National Security Observatory. Research School of Strategic Studies (In Persian).
Salahi, S. (2016). Areas of confrontation between the Islamic Republic of Iran and the United States in West Asia and its impact on the new international order. Bi-Quarterly Journal of Soft Power Studies, 6 (15), 114-134. (In Persian).
Shapouri, M. (2022). Axis of Resistance, Islamic Republic of Iran and Regional Order. Tehran: Strategic Studies Research Institute (In Persian).
Stronski, P., & Nicole, N. (2018). Ng Cooperaton and competition Russia and China in Central Asia. Carnegie Endowment for International Peace.
Waltz, K. N. (1979). Theory of International Politics. Massachusetts: Addison Wesley Publishing co.
Wezeman, P. D., Djokic, K., George, M., Hussain, Z., & Wezeman, S. T. (2023). Trend’s in international arms transfers. SIPRI, March.
Zakaria F. (2008). The Post-American World, W.W. Norton & Company.
Zaraan, A. (2023). The influence of geopolitics of resistance on the formation of the new world order, the international conference on the geometry of the new world order. the National Defense University, April 2023 (In Persian).