بررسی مشکلات اقتصادی دوره قاجار از منظر سه رساله

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

گروه اقتصاد دانشگاه الزهرا

چکیده

بررسی نوشتجات دوره مشروطه اغلب به آنچه از کلک طبقه موسوم به روشنفکران جاری شده است محدود میشوود. بوا
این حال، برخی کتابچهها و رسالهها وجود دارد که نویسندگان آنها را نمیتوان در جرگه روشونفکران طبقوهبنودی کورد.
اهمیت این کتابچهها در آن است که اطلاعات موجود در هریک از آنهوا، ناشوی از تیبیور شورایر ایوران و کشوورهای
پیشرفته نیست؛ بلکه نویسندگان کوشیدهاند آنچه را از تجربه زیسته خود دریافتهاند به زبانی که بورای عاموه موردم قابو
فهم باشد بیان کنند. نکته دیگر آنکه بررسیهای انجامشده از نوشتجات عصر مشروطه بهطور عموده معیوو بوه اموور
کتابچوه « سیاسی است و به ابعاد اقتصادی آنها کمتور توجوه شوده اسوت. از ایون رو، در نوشوتار پویه رو، سوه رسواله
از بعد اقتصادی بررسی شده است. میالعه صوورتگرفتوه، » کتابچه پیشنهادی یک دیوانی « و » رساله مجدیه « ،» قزوینی
بیانگر آن است که در دو رساله نخست تنگی نان، قشون دولتی و فقودان مفهووم مالکیوت از اهمیوت ویوژهای برخووردار
است. در کتابچه پیشنهادی یک دیوانی نیز بر ناتوانی قشون دولتی تأکید شده است؛ اما نکته دیگری کوه در ایون رسواله
اهمیت دارد اشاره به تأسیس کارخانجاتی بهوسیله دولت است که کشور در تولیود آن محصوو،ت، دارای مزیوت نیسوت.
نتیجه پژوهه حاضر نشان میدهد که دیگر موضوعات طرحشده در این سه رساله، شام تنگی نان و تأسویس کارخانوه
دولتی، وابسته به فقدان مفهوم حقوق مالکیت بوده و در صورت وجود طرحی از آن بروز مشکلات یادشده نیوز نامحتمو
میبود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


باستانی پاریزی، محمدابراهیم ) 1162 (. سیاست و اقتصاد عصر صفو . ی تهران: انتشارات صفی علیشاه.
طباطبایی، جواد. ) 1125 (. تأملی درباره ایران. جلد دوم: نظریه حکومت قانون در ایران. بخه دوم: مبانی نظریه مشروطهخوواه . ی چوا دوم.
تهران: مینوی خرد.
طباطبایی، جواد. ) 1125 (. تاریخ اندیشه سیاسی جدید در اروپا. جلد نخست: از نوزایه تا انقلا فرانسوه. دفتور سووم: نظوامهوای نووآئین در
اندیشه سیاسی. چا دوم. تهران: مینوی خرد.
قزوینی، محمد شفیع. ) 1134 (. قانون قزوینی: انتقاد اوضاع اجتماعی ایران دوره ناصوری بوه هموراه رسواله پیشونهادی بورای اصولاح اموور
مملک . ت به کوشه ایرج افشار. تهران: نشر طلایه.
1121 (. رساله مجدیه. مقدمه و مقابله و تصحیح سعید نفیسی. تهران: چاپخانه بانک ملیی ایران. مجد الملک، حاج میرزا محمدخان. )] 1213
References
Acemoglu, D. (2015). Why nations fail? The Pakistan Development Review, 54(4), 301–312.
1242 ، 422 مطالعات اقتصاد سیاسی بینالملل، دورۀ 8، شمارۀ 1
Acemoglu, D., & Johnson, S. (2005). Unbundling institutions. Journal of Political Economy, 113(5), 949–995.
Acemoglu, D., Johnson, S., & Robinson, J. A. (2001). The colonial origins of comparative development: An empirical investigation. American Economic Review, 91(5), 1369–1401.
Acemoglu, D., Johnson, S., & Robinson, J. A. (2012). The colonial origins of comparative development: An empirical investigation: Reply. American Economic Review, 102(6), 3077–3110.
Bastani Parizi, M. E. (1983). Siyasat va eqtesad-e asr-e Safavi [Politics and economics of the Safavid era]. Safi Alishah Publications (In Persian).
Cantillon, R. ([1755] 2010). An essay on economic theory. Ludwig von Mises Institute.
Dumont, L. (1980). Homo hierarchicus: The caste system and its implications. University of Chicago Press.
Hobbes, T. (1998). Leviathan. Oxford University Press.
Locke, J. (1980). The second treatise of civil government. Hackett Publishing Company.
Mojd al-Mulk, H. M. K. (1908). Resaleh Mojdieh [The Mojdieh treatise]. (S. Nafisi, Ed.). Bank Melli Iran Press (In Persian).
Qazvini, M. S. (1991). Qanun-e Qazvini: Enteqad-e oza'eh ejtemai-ye Iran-e dowre-ye Naseri be hamrah-e resaleh-e pishnahadi baray-e islahat-e omur-e mamlekat [The Qazvini law: Criticism of the social conditions in Nasserid Iran with a proposal for reforms in the country] (I. Afshar, Ed.). Talayeh Publications (In Persian).
Smith, A. ([1776] 1979). An inquiry into the nature and causes of the wealth of nations (Vol. II, pp. 67–68). Oxford University Press.
Tabatabai, J. (2016). Ta'ammoli darbare-ye Iran: Volume 2: Nazariyye-ye hokumat-e gavanun dar Iran. Bakhsh-e dovom: Mabanay-e nazariyyati-ye mashrute khahi [Reflections on Iran: Volume 2: The theory of rule of law in Iran. Part 2: The theoretical foundations of constitutionalism] (2nd ed.). Minoy-e Khord Publications (In Persian).
Tabatabai, J. (2016). Tarikh-e andishe-ye siyasi-ye jadid dar Europa: Volume 1: Az nozayesh ta enqelab-e Fransé. Daftar-e sevvom: Nezam-haye no'ain dar andishe-ye siyasi [History of modern political thought in Europe: Volume 1: From the Renaissance to the French Revolution. Part 3: Modern systems in political thought] (2nd ed.). Minoy-e Khord Publications (In Persian).