بررسی نوشتجات دوره مشروطه اغلب به آنچه از کلک طبقه موسوم به روشنفکران جاری شده است محدود می‌شود. نویسندگانی چون میرزا آقا خان کرمانی، میرزا ملکم خان ناظم‌الدوله، میرزا یوسف مستشارالدوله و غیره. با این حال، برخی کتابچه‌ها و رساله‌ها وجود دارد که نویسندگان آنها را نمی‌توان در جرگه روشنفکران طبقه‌بندی کرد. اهمیت این کتابچه‌ها در آن است که موضوعات طرح شده در آنها بی‌واسطه آگاهی از اندیشه‌های جدید در اروپا طرح شده و توصیفی از شرایط موجود زمانه است. به عبارت دیگر، اطلاعات موجود در هریک از آنها ناشی از تطبیق شرایط ایران و کشورهای پیشرفته نیست. بلکه نویسندگان کوشیده‌اند آنچه را از تجربه زیسته خود دریافته‌اند به زبانی که برای عامه مردم قابل فهم باشد بیان کنند. از این رو این کتابچه‌ها می‌توانند اطلاعات دست اولی از شرایط جامعه ایران در آن دوره در ابعاد مختلف به دست دهند. نکته دیگر آنکه بررسی‌های انجام شده از نوشتجات عصر مشروطه عمدتاً معطوف به امور سیاسی است و به ابعاد اقتصادی آنها کمتر توجه شده است. از این رو، در این مقاله سه رساله «کتابچه قزوینی»، «رساله مجدیه» و «کتابچه پیشنهادی یک دیوانی» از بعد اقتصادی مورد بررسی قرار گرفته است. مطالعه صورت گرفته بیانگر آن است که در دو رساله نخست تنگی نان، قشون دولتی و فقدان مفهوم مالکیت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در کتابچه پیشنهادی یک دیوانی نیز بر ناتوانی قشون دولتی تأکید شده است. اما نکته دیگری که در این رساله اهمیت دارد اشاره به تأسیس کارخانجاتی توسط دولت است که کشور در تولید آن محصولات دارای مزیت نیست. نتیجه مطالعه صورت گرفته نشان می‌دهد که موضوعات دیگر طرح شده در این سه رساله، شامل تنگی نان و تأسیس کارخانه دولتی، وابسته به فقدان مفهوم مالکیت بوده و در صورت وجود طرحی از آن بروز مشکلات یاد شده نیز نامحتمل بود.
امیدی, وحید, & شاه آبادی, ابوالفضل. (1404). بررسی مشکلات اقتصادی دوره قاجار از منظر سه رساله. مطالعات اقتصاد سیاسی بین الملل, (), -. doi: 10.22126/ipes.2024.9465.1605
MLA
وحید امیدی; ابوالفضل شاه آبادی. "بررسی مشکلات اقتصادی دوره قاجار از منظر سه رساله". مطالعات اقتصاد سیاسی بین الملل, , , 1404, -. doi: 10.22126/ipes.2024.9465.1605
HARVARD
امیدی, وحید, شاه آبادی, ابوالفضل. (1404). 'بررسی مشکلات اقتصادی دوره قاجار از منظر سه رساله', مطالعات اقتصاد سیاسی بین الملل, (), pp. -. doi: 10.22126/ipes.2024.9465.1605
VANCOUVER
امیدی, وحید, شاه آبادی, ابوالفضل. بررسی مشکلات اقتصادی دوره قاجار از منظر سه رساله. مطالعات اقتصاد سیاسی بین الملل, 1404; (): -. doi: 10.22126/ipes.2024.9465.1605
)