تأثیر سیاست‌های اقتصادی نولیبرال بر جهت‌گیری سیاست خارجی مصر در قبال اسرائیل

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار علوم سیاسی و روابط بین الملل دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد مطالعات منطقه ای دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

مصر یکی از کشورهای مهم عربی است که تحولات در سیاست داخلی و یا خارجی آن می‌تواند تبعات عمده‌ای برای منطقه خاورمیانه داشته باشد. تحولات داخلی مصر و شکل‌گیری جنبش مخالف فراگیر در بدو مبارزات سال 2011. م که موجب استعفای حسنی مبارک و به قدرت رسیدن محمد مرسی از اخوان المسلمین با هویت مبارزه با «دگر» صهیونیستی شد، نشانگر آغاز مرحله جدیدی در حیات سیاسی این کشور بود، که می‌توانست ساختار و فضای سیاسی داخلی و جهت‌گیری‌های سیاست خارجی آن کشور را با دگرگونی‌هایی روبه‌رو کند. انتظار می‌رفت مصر در روابط خود با اسرائیل تجدید نظر کند، اما دولت اخوانی مصر در قبال اسرائیل همان سیاست‌های دولت پیشین را اتخاذ کرد. لذا سوال مهم آن است که به رغم تحولات داخلی این کشور در چارچوب بهار عربی و قدرت‌گیری اخوان المسلمین، چرا این کشور تغییری در مناسبات خود با اسرائیل ایجاد نکرد؟ در این نوشتار نگارندگان سعی دارند با استفاده از رهیافت اقتصاد سیاسی و به‌طور مشخص نظریه‌های انتقادی و به‌طور خاص نظریه‌های گرامشینی به شناسایی محدودیت‌های ساختاری رفتار دولت در سطح ملی و بین‌المللی، بپردازند و ‌‌به چرایی عدم تغییر در سیاست خارجی مصر در این چارچوب پاسخ دهند. بدین ترتیب فرض بر آن است که ادغام مصر در جهانی شدن اقتصادی نولیبرال تحت سلطه نهادهای مالی بین‌المللی شامل صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی و وابستگی به کمک‌های اقتصادی آمریکا مهم ترین عامل عدم تغییر سیاست خارجی مصر در دوران مرسی، به ویژه تداوم روابط با اسرائیل است.

کلیدواژه‌ها


امیدی، مهدی. (1383). «نظریه انتقادی در روابط ‌بین‌الملل با رویکرد تطبیقی». مجله معرفت. سال5. دوره 79. 74-62.
بیلیس، جان و استیو، اسمیت. (1383).جهانی شدن سیاست(جلد نخست)روابط بین‌الملل در عصر نوین (زمینة تاریخی، نظریه‌ها، ساختارها و فرآیندها). ترجمه: ابوالقاسم راه چمنی و دیگران. تهران: انتشارات ابرار معاصر.
پوراحمدی، حسین(1387). «اقتصاد سیاسی هژمونی چند جانبه گرا: سنتز مفهوم هژمونی در پارادایم‌های لیبرالیستی و گرامشین». پژوهشنامه علوم سیاسی. سال3. دوره2. 37-68.
پوراحمدی، حسین. (1383). «مفاهیم قدرت و هژمونی در پارادایم‌های رئالیسم ساختاری و ماتریالیسم گرامشین». مجله رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی.
حاجی یوسفی، امیرمحمد. (1392). جنگ ایران و عراق از نگاه نظریه روابط بین‌الملل. تهران: انتشارات صفحه جدید.
حاجی یوسفی، امیرمحمد. (1387). «مفهوم سازی‌های مختلف دولت در نظریه روابط بین‌الملل با تاکید بر دیدگاه رابرت کاکس».  اطلاعات سیاسی-اقتصادی. دوره 145، 116-123.
حاجی یوسفی، امیرمحمد. (1386). «جهانی شدن از دید نظریه نوگرامشین در اقتصاد سیاسی بین‌الملل».  فصلنامه رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی.87-110.
حسینی اسفیدواجانی، سیدمهدی. (1384). «ساخت مفهوم غرب در روابط بین‌الملل». مجلهاطلاعات سیاسی- اقتصادی.  دوره 215-216. 106-119.
سیف زاده، حسین. (1382). مبانی و مدل‌های تصمیم‌گیری در سیاست خارجی، تهران: وزارت خارجه.
عوضی پور، مهدی. (بی تا). «تحلیل راهبردی سیاست خارجی دولت جدید مصر در قبال مسئله فلسطین». اندیشکده راهبردی تبیینwww.tabyin center.ir
مجیدی، محمدرضا. (1393). «تحول هویت بنیان در سیاست خارجی مصر». فصلنامه روابط خارجی. سال ششم. شماره 2. 124-97.
مسعودنیا، حسین و هوشیار منش، مریم. (1394). «نارضایتی اقتصادی و جنبش‌های معاصر عربی(مصر و تونس)». فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، سال چهارم. دوره 13. 21-54.
موسوی، سید محمد و اسماعیلی، علی. (1391). «جهانی شدن و کشورهای جهان اسلام؛ بسترهای هم گرایی‌ها و زمینه‌های واگرایی ها». فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام. سال 1. دوره2. 75-92.
میلر، کاترین. (1377).ارتباطات سازمانی، ترجمه: آذر قبادی. تهران: مدیریت صنعتی.

References

Abdel Ali Hamid, Hoda. (2013). Foreign aid and economic growth in  Egypt: a co-integration analysis. International Journal of Economics and Financial Issue,  3, 3, 743-751.
Abdelrahman, Maha. (2017). Policing neoliberalism in Egypt: the continuing  Rise of the securocratic state. Third World Quarterly, 38,1.
Askari, Hossein. (2006). Middle East Oil Exporters: What Happened to  Economic Development?. Northampton, MA: Edward Elgar.
Biersteker, T.J. (1995). The triumph of liberal economic ideas in the developing world in Global Change. Regional Response: The New International Context for  Developmentedited by B. Stallings, Cambridge University Press
Cox, Robert. (1981). Social Forces, States and World Orders: Beyond International Relations Theory. Millennium : Journal of International Studies,  Vol. 10, No.2, PP. 126-155.
Cox, Robert. (1983).Gramsci, Hegemony and International Relations: An Essay  in Method. Millennium: Journal of International Studies, 12 ,2, 162-175.
Fahmy, Ninette. (2002). The Politics of Egypt: State-Society Relationship, Rout  ledge.
Gill, Stephen. (1993). Gramsci, Historical Materialism and International  Relations.UK Cambridge University Press.
Gill, Stephen. (2003). Power and Resistance in the New World Order. London  and New York. Macmillan-Palgrave.
Galal, Ahmed & Lawrence, Robert. (2003). Egypt-Us and Morocco-US Free Trade Agreements. The Egyptian Center for Economic Studies, Working Paper,  87.
Galal, Ahmed & Tohamy, Sahar.(1998). Towards an Egypt-US Free Trade Agreement; An Egyptian Perspective. The Egyptian Center for Economic  Studies. Working Paper, 21.
Glasser, Brad. (2001). Foreign Aid and Reform; The Diverging Paths of Egypt and Jordan in the 1990's. Mediterranean Programmed series. Robert Schuman  Centre for Advanced Studies, 20.
Khalifa, Dareen (2013).  Saving Peace: The Case for Amending the Egypt-Israel;  ICSR.
Beinin, Joel. (2002). Late Capitalism and the Reformation of the Working Classes in the Middle East. in Israel Gershoni, Hakan Erdem, and Ursula Woköck, eds, Histories of the Modern Middle East: New Directions, Boulder:  Lynne Rienner Publishers, 116-117.
Jadallah. Dina. (2014). United States Economic Aid: Imperfect Hegemony in  Egypt (Doctoral dissertation). The University of Arizona.
Kagan, Robert & Michele Dunne. (2013). standing by as Egypt unravels. Washington Post. Retrieved on https://www.pressreader.com/usa/the- washington-post/20130222/281947425258432.
Lawrence, Robert. (1998). Is It Time for US-Egypt Free Trade Agreement? An  US Perspective. The Egyptian Center for Economic Studies. Working Paper,  24.
McMichael, Philip.(1996). Globalization: Myths and Realities. Rural Sociology,  61, 1, 25-55.
Muhareb, Mahmoud. (2011). Israel and the Egyptian Revolution; Arab Center  for Research & Policy Studies.
Nelson, M. Robert and Jeremy Sharp.(2013). Egypt and the IMF; Overview and  Issue for Congress. congressional Research Service.
Pfeifer, K. (2012). Economic Reform and Privatization in Egypt. In J. Sowers, & C. Toensing (Eds.), The Journey to Tahrir: Revolution, Protest, and Social  Change in Egypt. (pp. 203-224). New York: Verso.
Robinson, William I. (2005).Gramsci and Globalization: The Rise of a Transnational State. Critical Review of International Social and Political  Philosophy, 8, 4, 1-16.
Rutherford, Bruce K. (2008). Egypt after Mubarak. Princeton, N.J.: Princeton University Press.
Sharp, Jeremy M. (2012). Egypt; Transition under Military Rule. Congressional Research Service.
Sharp, M., Jeremy. (2016). Egypt: Background and U.S. Relations.  Congressional Research Service, February 25.
Soliman, Samir.( 2011). The Autumn of Dictatorship: Fiscal Crisis and Political  Change in Egypt under Mubarak. Stanford, CA: Stanford University Press.
Subramanian, Arvind. (1997).The Egyptian Stabilization Experience: An  Analytical Retrospective. IMF Working Paper, Wp /97/105.
Volgelsang, S., Susan. (2016). U.S.-Egypt Security Cooperation after Egypt’s January 2011 Revolution. School of Advanced Military Studies, United States  Army Command and General Staff College, Kansas
Waterbury John. (1993). Exposed to Innumerable Delusions: Public Enterprise and State Power in Egypt, India, Mexico, and Turkey (Master's thesis). Cambridge: Cambridge University Press.
Weinbaum, Marvin. (1986). Dependent Development and U.S Economic Aid to Egypt. Middle East Studies, 18, 2 , 119-134.