جهانی‌شدن، تحول فرهنگی و سیاست توسعه صادرات در کشورهای درحال توسعه

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه علوم سیاسی و روابط بین الملل ، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم سیاسی دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

3 دانش آموخته کارشناسی ارشد روابط بین الملل، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

4 دانش آموخته کارشناسی ارشد روابط بین الملل، دانشگاه گیلان، گیلان، ایران

چکیده

جهانی‌شدن مفهومی است که برای توصیف یک رشته تحولات اساسی مرتبط به هم در سطح جهانی به‌کار می‌رود. این پدیده، از یک ‌طرف، باعث به هم‌فشردگی و نزدیک ‌شدن عرصه‌های مختلف زندگی انسآنها و فروپاشی مرزهای پیشین در همه حوزه‌ها شده و از طرف‌ دیگر، تأثیرگذاری بخش‌های مختلف سیاسی، اقتصادی و فرهنگی را بر یکدیگر در عرصه جهانی به ‌دنبال داشته ‌است. امروزه تحت‌تأثیر انقلاب فناوری اطلاعات و ارتباطات، تاثیرات جهانی‌شدن در بخش فرهنگی به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه نمود بیشتری یافته‌است به‌گونه‌ای که منجر به شکل‌گیری یک «فرهنگ مصرفی فردگرایانه و گزینش‌گر» در سطح جهانی شده‌است. این فرهنگ جدید، به‌نوبه خود، سایر عرصه‌ها از جمله سیاست و اقتصاد و حوزه تلاقی آنها یعنی سیاستگذاری اقتصادی دولت‌ها را نیز تحت‌تأثیر قرار داده ‌است. بر این اساس، هدف این مقاله تلاش در جهت فهم این تحولات فرهنگی و پیامدهای آن برای سیاستگذاری اقتصادی دولت به ‌ویژه در کشورهای در ‌حال ‌توسعه است. سئوال اصلی پژوهش این است که چه نسبتی بین تحولات فرهنگی ناشی از جهانی‌شدن و سیاستگذاری اقتصادی دولت در کشورهای در حال‌توسعه وجود دارد؟ در پاسخ به این پرسش، این فرضیه مطرح می‌شود که تحولات فرهنگی ناشی از جهانی‌شدن، با طرح مطالبات و نیازهای جدید، سیاستگذاری اقتصادی دولت را به ‌سمت الگوهای بازارمحور و برون‌گرایانه، به ‌منظور هماهنگی با آن تحولات و پاسخ به مطالبات و نیازهای جدید، سوق داده است. این الگو برای کشورهای در‌حال‌توسعه راهبرد توسعه صادرات می‌باشد. در این مقاله، روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و برای گردآوری داده‌ها از روش کتابخانه‌ای استفاده شده ‌است.

کلیدواژه‌ها


استیونسن، نیک. (1384). «رسانه­های‌جدید و جامعه‌اطلاعاتی(شیلر، کاستلز، ویریلیو و فمینیسم سایبر)». ترجمه: پیروز ایزدی. فصلنامه رسانه. شماره62. 120-78.
الکاک، پیت و دیگران. (1391). مرجع سیاستگذاری اجتماعی. ترجمه: علی­اکبر تاج­مزینانی و محسن قاسمی. جلد اول.  تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
بررسی­ های بازرگانی. (1387). «صادرات و الگوی توسعه در جهان سوم». شماره 21. 26-3.
خواجه نوری، بیژن و دیگران. (۱۳۹۲). «مطالعه رابطه جهانی شدن فرهنگی با فردگرایی و جمع گرایی جوانان مورد مطالعه: شهر شیراز». فصلنامه جامعه‌شناسی کاربردی. شماره 4. 66-43.
غرایاق ­زندی، داود. (1390). درآمدی بر سیاستگذاری امنیت ملی. چاپ اول. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
کاظمی، مریم. (۱۳۸۴). «حقوق بشر و دولت‌ها در عصر جهانی‌شدن». راهبرد. شماره ۳۸. 270-256.
لارسون، توماس و اسکیدمور، دیوید. (۱۳۹۳). اقتصاد سیاسی بین‌الملل. ترجمه: احمد ساعی و مهدی تقوی. ‌تهران: قومس.
مصلی­ نژاد، عباس. (1393). سیاستگذاری اقتصادی: مدل، روش و فرآیند. تهران: رخداد نو.
مورن، مایکل و دیگران. (1393)، دانشنامه سیاستگذاری عمومی. ترجمه: محمد صفار. تهران: نشر میزان.
وحید، مجید. (1386). «بحثی در سیاستگذاری فرهنگی».  فصلنامه سیاست. دوره 37، شماره 3. 306-278.
یاوری، کاظم و رحمان، سعادت. (1384). «اثر سرمایه گذاری خارجی بر رشد اقتصادی ایران: راهبردهای جایگزینی واردات و توسعه صادرات».  فصلنامه پژوهشی دانشگاه امام صادق (ع). شماره 27.

References

Jabbra, Joseph and O. P. Dwivedi. (2006). Globalization, Governance, and Administrative Culture. International Journal of Public Administration, Vol. 27, Nos. 13 & 14, pp. 1101–1127.                                                                                                                              
Riolo, A. (2017). I choose, therefore I am. The Jaspers concept of choice and implications on the ability to act. 25th European Congress of  Psychiatry / European Psychiatry 41S,  S710–S771.
Karunaratne, neil Dias. (2007). Export Oriented Industrialization Strategies, Intereconomics, Vol. 15. Iss. 5, 217-223.
Albrow, Martin. (2012). The impact of globalization on sociological concepts: Community, culture and milieu, Innovation. The European  Journal of  Social Science Research, Vol. 1, Ko. 4.
Archer, Kevin. Martin, Bosman. Mark Amen. Ella, Schmidt. (2007).  Locating Globalizations and Cultures, Globalizations.
Coicaud, Jean-Marc. (2013). The globalization of human rights. Tokyo,  New York, Paris: United Nations University Press.
Cossa, José. (2015). African Renaissance and Globalization: A      Conceptual Analysis and a Way Forward. Ufahamu, 38:3.
Cuterela, Sandu. (2012). Globalization: Definition, Processes and  Concepts. Revista Română de Statistică, Supliment Trim IV.
Dascălu, Dan Ioan. (2013). Individualism and mass communication in the context of globalization. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 163,  1–6.
Finance and Development, June 2015, 20-23.
Ganaie, Ashraf and Mohiuddin, Shafiqa. (2016). Globalization and  Human Rights. Developing Country Studies, Vol. 6, No.12.
Guttal, Shalmali. (2010). Globalisation, Development in Practice. Development in Practice, Volume 17, Numbers 4–5.
Hamdi, Mustafa. (2013). The Impact of Globalization in the Developing Countries. Developing Country Studies, Vol.3, No.11, 2013.
Haque, Shamsul. (2002). globalization, new political economy, and  governance. Administrative Theory & Praxis, Vol. 24, No. 1,103–124
Harmanci, Nimet. (2017). Consumerism is the Core Ideology of the Capitalism. International Journal of Business, Humanities and  Technology, Vol. 7, No. 4.
Katz, James and Aakhus, Mark. (2004). Perpetual Contact. UK:  Cambridge University Press.
Munck, Ronaldo and Denis O'Hearn. (2008). Critical Development            Theory: Contributions to a New Paradigm.UK: London, Zed Books.
Okafor, Nnamdi and Peter, Etchie. (2014).  Globalization and The Social Formation of Third World Countries. Afro Asian Journal of Social  Sciences, Volume 5, No. 5.2 Quarter II.
Onwe, Sunday and Nwogbaga, David. (2014). International Journal of  Humanities and Social Science, Vol. 4, No. 8.
Osland, Joyce. (2003). Broadening the Debate The Pros and Cons of  Globalization. Journal of Management Inquiry, Vol. 12 No. 2, 137-154.
Otasevic, Katarina. (2014). Cultural Diversity and Cultural Identity in Globalization. Applied Economics and Management, Volume II.
Qadri, Mubashar and Umer, Ayub. (2016). Globalization and Regionalization.  Journal of Management and Research, Volume 3, Number 2.
Saguier, Marcelo. (2012). Resistance to globalization. On               https://researchgate.net/publication/269104537_Resistance_to Globalization.
Servaes, Jan and Lie, Rico. (2010).  Media, globalisation and culture: issues and  trends, Communication, Volume 29.
Shengping, Yang (2008). logic and trends in cultural globalization and the reconstruction of modern. Social Sciences in China, Vo l. XXIX, No. 4. 
Steve Melluish (2014). Globalization, culture and psychology. International  Review of Psychiatry, 26(5): 538–543.
Suralkar, G. (2018). Globalization and Human Rights. IJCESR, Volume-5,  Issue-5.
Tausch, Arno. (2010). Globalisation and development: the relevance of classical dependency theory for the world today. International Social Science Journal, 61 (202), 467- 488.
Twiss, Sumner. (2004). History,Human Rights,and Globalization.  JRE  32.1:39-70.
Velluti, Samantha. (2016). The Promotion and Integration of Human Rights in EU External Trade Relations. Utrecht Journal of International and European  Law, 32(83), pp.41–68.