اقتصاد سیاسی همگرایی‌ منطقه‌ای آسه آن

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد مطالعات آسیای جنوب شرقی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران. تهران، ایران.

2 استادیار گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق و الهیات، دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران.

چکیده

یکی از ابعاد مهم همکاری در عرصه بین‌المللی همگرایی منطقه‌ای است که در چارچوب آن، کشورهای منطقه‌ای خاص به سمت ادغام و یکپارچگی هرچه بیشتر پیش می‌روند. همگرایی کشورها از منطقه آزاد تجاری (یا تجارت ترجیحی) آغاز شده و پس از گذراندن دو مرحله اتحادیه‌ گمرکی و بازار مشترک به اتحادیه کامل اقتصادی (سیاسی) ختم می‌شود. سوال اصلی این است که چرا بعد از گذشت بیش از پنج دهه از تاریخ شکل‌گیری آسه آن، این نهاد منطقه‌ای هنوز به همگرایی کامل اقتصادی سیاسی دست نیافته است؟ یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که روند همگرایی اگرچه با نوساناتی اندک، رشد و گسترش را نشان می‌دهد؛ لیکن شواهد نشان می‌دهد آسه آن در راه رسیدن به همگرایی کامل اقتصادی با چالش‌هایی چون: توان اقتصادی نه چندان خودبسنده، وابستگی به تجارت خارجی برون منطقه‌ای، تفاوت چشمگیر در توانایی‌های اعضا و عدم هماهنگی‌های کامل یا اختلافات سیاسی مواجه است که موارد مزبور مانع مهمی در راه دستیابی آسه آن به یکپارچگی اقتصادی بیشتر است. موارد مذکور آسه آن را از رسیدن به همگرایی کامل اقتصادی سیاسی بازداشته و با پشت سر گذاردن مراحلی چون تجارت ترجیحی، منطقه آزاد تجاری، اتحادیه گمرکی محدود (ناقص)، درحال‌حاضر آسه آن به‌دنبال عملی ساختن هدف خود یعنی بازار مشترک است. پژوهش حاضر از نوع کیفی است که با رویکردی توصیفی-تحلیلی به بررسی فرضیه می‌پردازد. روش گردآوری مطالب نیز اسنادی است.

کلیدواژه‌ها


امیدی، علی. (1385). «تاثیر ژئوپولتیک در رخوت همگرایی در اکو و بالندگی آسه آن». فصلنامه ژئوپلتیک. شماره1. 157-123.
امیدی، علی. (1388). منطقه ­گرایی در آسیا: نگاهی به سازمان­ های آسه آن، سارک و اکو. تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین­المللی وزارت امور خارجه.
رمضانی، احمد. (1397). رقابت‌های اقتصادی چین و ژاپن در آسیای جنوب شرقی. تهران: انتشارات سخنوران.
سازمند، بهاره. (1388). هویت مشترک و منطقه گرایی در جنوب شرق آسیا (آسه آن 2005-1967). تهران: وزارت امور خارجه.
سازمند، بهاره. (1388). «منطقه­گرایی اقتصادی در شرق آسیا: آسه آن +3؛ چالش­ها و فرصت­ها». فصلنامه پژوهش­های تجارت جهانی. شماره 14و15. 81-49.
سازمند، بهاره. (1386). «بررسی همگرایی اقتصادی در میان اعضای آسه آن از منظر بین حکومت­گرایی». فصلنامه سیاست خارجی. شماره 3. 532-409.
سازمند، بهاره و رمضانی، احمد. (1397). «چین و ژاپن، دو ابتکار فرامنطقه­ای رقیب در آسیا-پاسیفیک». فصلنامه سیاست جهانی. شماره 1. 80-51.
عباس زاده، مهدی و رمضانی، احمد. (1396). «سیاست چین در دریای جنوبی؛ سیاست قدرت و نفوذ دریایی».  فصلنامه سیاست جهانی. شماره 2. 81-59.
کولائی، الهه و سازمند، بهاره. (1390). «همگرایی منطقه ای در آسیا: تحلیل تطبیقی اکو و آسه آن در آسیا». فصلنامه رهیافت ­های سیاسی و بین­ المللی. شماره 27. 80-59.
متقی، ابراهیم و احمدی خوی، امیررضا. (1394). «منطقه‌گرایی تطبیقی، همگرایی اقتصادی و استقرار امنیت؛ مطالعه موردی: سازمان کنفرانس اسلامی و آسه آن»، فصلنامه ژئوپلیتیک. شماره 40. 147-117.

References

Armstrong, David; Lloyd, Lorna & Redmond, John. (2004). International organisation in world politics. Basingstoke: Palgrave Macmillan.
Asian Development Bank Institute (ADBI). (2014). ASEAN 2030: Toward a Borderless Economic Community. Japan: Asian Development Bank Institute (ADBI).
Aswathappa, K. (2010). International Business. Fourth edition. New Delhi: Tata McGraw Hill.
Balassa, Bela. (1961). The Theory of Economic Integration. London and New York: Routledge.
Basu Das, Sanchita. (2015). The ASEAN Economic Community and Beyond: Myths and Realities. Singapore: ISEAS.
Basu Das, Sanchita. (2016). Huge Challenges Await AEC 2025, ISEAS, NO. 48, 1-9.
Basu Das, Sanchita; Sen, Rahul & Srivastava, Sadhana. (2016). A Partial ASEAN Customs Union Post 2015?. The Singapore Economic Review, Vol. 63, No. 1, 1-25.
Bhalla, A. S; Bhalla, P. (1997). Regional Blocs: Building Blocks or Stumbling Blocks?. Basingstoke & New York: MACMillan Press & ST. Martin’s Press.
Bitzenis, Aristidis. (2009).The Balkans: Foreign Direct Investment and EU Accession. Farnham, United Kingdom: Ashgate Publishing.
Both, G. Deniz. (2018). Models of regional cooperation in competition law and policy from around the world: lessons for the ASEAN region. In: The Regionalisation of Competition Law and Policy within the ASEAN Economic Community, Burton Ong, Cambridge: Cambridge University Press.
Christopher B. Roberts. (2014). ASEAN Regionalism: Cooperation, Values and Institutionalization. London & New York: Routledge.
Corfield, Justin. (2011). Historical Dictionary of Singapore. Lanham, Maryland: Scarecrow Press.
CRS Report. (2017). The European Union: Current Challenges and Future Prospects. Congressional Research Service, 1-21.
Deinla, Imelda. (2017). The Development of the Rule of Law in ASEAN. Cambridge, UK: Cambridge University Press.
Dieter, Heribert. (2002). APEC, Australia and New Zealand: Pathways to Asia?. In: Asia-Pacific Economic Cooperation (APEC): The First Decade. Werner Draguhn, Eva Manske, Jürgen Rüland, London and New York: Routledge.
Dosenrode, Soren. (2015). Limits to Regional Integration. London and New York: Routledge.
EL-Agraa, Ali M. (1999). Regional Integration: Experience, Theory and Measurement. London: Macmillan.
El-Agraa, Ali M. (2007). The European Union Economics and Policies. Cambridge: Cambridge University Press.
Ethier, Wilfred J. (1998). The New Regionalism. The Economic Journal, Vol. 108, No. 449, 1149-1161.
Findlay, Christopher; UrataShujiro. (2009). Free Trade Agreements in the Asia Pacific. Singapore: World Scientific Publishing.
Frankel, Jeffrey A. (1997).  Regional Trading Blocs in the World Economic System. Washington D.C: Institute for International Economics. 
Gebru, Solomon Gebreyohans. (2016). Regional Integration in the Horn of Africa: State of Affairs and Challenges, Center for European Integration Studies (ZEI), WAI-ZEI Paper, No. 31, 1-37.
Gekonge, Christopher O. (2014). Emerging Business Opportunities in Africa: Market Entry, Competitive Strategy, and the Promotion of Foreign Direct Investments. USA: Business Science Reference (IGI Global).
Gomez, Edmund. (2002). Political Business in East Asia. London and New York:       Routledge.
Haokip, Thongkholal. (2012). Recent trends in regional integration and the Indian experience. International Area Studies Review, Vol. 15, No. 4, 377-392.
Hapsari, Indira M; Mangunsong, Carlos. (2006). Determinants of AFTA Members’ Trade Flows and Potential for Trade Diversion. The Asia-Pacific Research and Training Network on Trade (ARTNeT), Working Paper Series, No. 21, 1-28.
Hu, Albert G. (2013). ASEAN Economic Community Business Survey. In: The Asean Economic Community: A Work In Progress, Sanchita Basu Das. Jayant Menon; Rodolfo Severino & Omkar Lal Shrestha, Japan and Singapore: Asian Development Bank (ADB) and ISEAS.
Huong Dang, Thi Thu. (2008). Examining the Engagement Between Civil Society in Southeast Asia and ASEAN in the ASEAN Community Building Process. Munich, Germany: grin verlag.
Kawai, Masahiro. (2005). Eats Asian economic regionalism: progress and challenges. Journal of Asian Economics, 16, 29-55.
Kiki, Verico. (2017). The Future of the ASEAN Economic Integration. London: Palgrave Macmillan.
Langhammer, Rolf J; Hiemenz, Ulrich. (1990). Regional integration amongdevelopingcountries: opportunities, obstaclesand options. Kieler Studien, No. 232, 1-102.
Lupel, A. (2004). Regionalism and Globalization: Post-Nation or Extended Nation. Polity, No. 36, 153-174.
Lvova, Elena. (2003). Integration of the Ukraine to the world's economic system by means of Special Investment Regimes. Germany: German National Library.
OECD. (2012). OECD Review of Agricultural Policies: Indonesia 2012. Paris: OECD Publishing.
Ohmae, Kenichi. (1996). The end of the Nation State: The rise of regional economies. Free Press Paperbacks, 1-18.
Ohmae, Kenichi. (1995). The end of the nation state: the rise of regional economies. London: Free Press.
Park, Donzhyun; Goh, Ming Sze. (1998). Prospects of Economic Integration in Southeast Asia. East Asian Economic Issues, Volume 4, Jon D Kendall; Park Donghyun, Singapore: world scientific Publishing.
Peters-Berries, Christian. (2010). Regional Integration in Southern Africa – A Guidebook. Germany: Internationale Weiterbildung und Entwicklung gGmbH (InWEnt).
Plummer, Michael G. (2006).  An ASEAN customs union?. Journal of Asian Economics, Vol. 17, 923–938.
Portela, Clara. (2013). the association of southeast asian nations (asean): Integration, Internal Dynamics and External Relations. European Union: Policy Department, Directorate-General for External Policies of the Union, 1-23.
Smeets, Heinz-Dieter. (1996). Grundlagen der regionalen Integration: Von der Zollunion zum Binnenmarkt. In Europäische Integration, Ohr Renate, Stuttgart, Berlin, Köln, 47–75. 
Strange, Susan. )1996(. The Retreat of the State: The Diffusion of Power in the World Economy. Cambridge: Cambridge University Press.
Than, Mya. (2005). Myanmar in ASEAN: Regional Cooperation Experience. Singapore: ISEAS.
United States International Trade Commission (USITC). (2010). Asean: Regional Trends in Economic Integration, Export Competitiveness, and Inbound Investment for Selected Countries, No. 332-511, Washington D.C.
ASEAN Secretariat. (2013). ASEAN Economic Community (AEC): Chartbook. ASEAN Secretariat. on
http://www.aseanstats.org/wp-content/uploads/2016/11/AEC_Chartbook-2013-1-1.pdf.
ASEAN Secretariat. (2017). ASEAN Economic Community (AEC): Chartbook. ASEAN Secretariat. on
Asian Development Bank (ADB). (2018). Asia Regional Integration Center.      on https://aric.adb.org/fta-trends-by-status
ASEAN Secretariat. (2018). on http://asean.org/asean/asean-secretariat/
Gathi, James Thuo. (2009). African Regional Trade Agreements as Flexible Legal Regimes, Working Paper Series, No. 20. on http://scholarship.law.unc.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1903&context=ncilj.
The Observatory of Economic Complexity (OEC). (2018). on https://atlas.media.mit.edu/en/profile/country
The Statistics Portal. (2018). ASEAN countries: Gross domestic product (GDP) per capita in current prices from 2008 to 2018 (in U.S. dollars).
The Statistics Portal. (2018). Gross domestic product (GDP) of the ASEAN countries from 2008 to 2018 (in billion U.S. dollars). on https://www.statista.com/statistics/796245/gdp-of-the-asean-countries/
United Nations. (UN) Analytics (UN comtrade). (2018). on https://comtrade.un.org/labs/data-explorer/