نهادسازی موازی گامی در جهت گذار صلح‌آمیز نظم بین‌الملل (زنجیره ارزش چین‌محور در برابر نظم آمریکایی)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روابط بین‌الملل، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

2 دانشیار روابط بین‌الملل، گروه روابط بین‌الملل، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

3 استادیار روابط بین‌الملل، گروه روابط بین الملل، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

چکیده

ظهور چین و سایر قدرت‌های نوظهور در عرصه روابط بین‌الملل از یک سو و عدم تمایل یا ضعف ایالات‌متحده در حل مسائل به ویژه پس از بحران‌های مالی و پولی سال‌های 2007-2008 و حفظ نظم از سوی دیگر سؤالات مهمی را درباره اهداف قدرت‌های در حال ظهور و ابهاماتی را درباره آینده نظم بین‌الملل مطرح ساخته است. بسیاری از نظریه‌پردازان، به ویژه اندیشمندان واقع‌گرا و گذار قدرت، بر این عقیده‌اند که جنگ و منازعه آینده نظم را تعیین خواهد کرد. در این راستا مقاله پیش­رو به دنبال پاسخ‌گویی به این سؤال اصلیاست که برخلاف آنچه نظریه‌پردازان گذار قدرت تأکید دارند، خیزش و عملکرد اقتصادی چین چگونه می‌تواند به صورت صلح‌آمیز تحول و گذار نظم بین‌الملل را شکل دهد؟ فرضیه‌ای که در پاسخ به این سؤال مورد آزمایش قرار می‌گیرد این است که نهادسازی موازی چین برای شکل‌دهی به یک زنجیره ارزش اقتصادی غیر آمریکایی در بلندمدت منجر به تغییر جهت‌گیری سیاسی دولت‌های مشارکت‌کننده شده و گذار مسالمت‌آمیز را رقم خواهد زد و نهایتاً چین بدون درگیر شدن در یک جنگ سخت بزرگ، به یک قدرت بزرگ چندبعدی تثبیت‌شده تبدیل خواهد شد. در این راستا مصداق‌هایی چون بانک آسیایی سرمایه‌گذاری زیرساخت، بانک توسعه جدید بریکس، ابتکار یک جاده، یک کمربند و طرح مشارکت اقتصادی جامع منطقه‌ای مورد بررسی قرار می‌گیرد.

کلیدواژه‌ها


آقایی، سید داوود، اکبریان، علیرضا، (۱۳۹۶)، «تعامل یا تقابل چین با آمریکا در خلیج فارس»، فصلنامه سیاست، دوره ۴۷، شماره ۲، ۳۱۳-۲۹۳.
امیراحمدیان، بهرام، صالحی دولت آبادی، روح اله، (۱۳۹۵)، «ابتکار جاده ابریشم جدید چین: اهداف، موانع و چالش‌ها»، فصلنامه روابط بین‌الملل، سال نهم، شماره ۳۶.
چگینی زاده، غلامعلی، (۱۳۸۶)، «قدرت‌یابی چین: رویکردی نظری به تغییر در سیاست بین‌الملل»، فصلنامه پژوهش حقوق و سیاست، سال نهم، شماره ۲۲.
زکریا، فرید، (1388)، جهان پسا-آمریکایی، ترجمه: احمد عزیزی، تهران: انتشارات هرمس.
شریعتی نیا، محسن، (۱۳۹۵)، «کمربند اقتصادی جاده ابریشم: زنجیره ارزش چین محور»، فصلنامه روابط خارجی، سال هشتم، شماره سوم، ۱۱۳-۸۵.
موسی زاده، رضا، خسروی، بهنام، (۱۳۹۴)، «بریکس و نهادسازی بین‌المللی»، فصلنامه سیاست خارجی، سال بیست و نهم، شماره ۴، صص ۱۴۵-۱۱۱.
نای، جورف، (1395)، پایان قرن آمریکا؟، ترجمه: غلامرضا علی‌بابایی، تهران: نشراختران.

References

Agreement on the New Development Bank, (2014). "Government of Brazil", available at: “http://brics.itamaraty.gov.br/media2/press-releases/219-agreement-onthe-new development-bank-fortaleza-july-15”.
Bown, C. P. (2019). “The US-China Trade Conflict after 40 Years of Special Protection”, China Economic Journal, 12:2, 109-136.
Breslin, S. (2018). China and the global order: signalling threat or friendship?. International Affairs89(3),.
Bull, H. (1995). The anarchical society: a study of order in world politics. Macmillan International Higher Education.
Caffarena, A. (2017). “Diversity Management in World Politics. Reformist China and the Future of the (Liberal) Order”. The International Spectator, 52(3), 1-17.
Cao, Huhua & Paltiel, Jeremy (2015), Facing China as a New Global Superpower: Domestic and International Dynamics from a Multidisciplinary Angle, Springer.
Duncan, G. T., & Siverson, R. M. (1982). “Flexibility of alliance partner choice in a multipolar system: Models and tests”. International Studies Quarterly, 26(4), 511-538.
Feng, Huiyun, & Kai He. (2018). “China’s Institutional Challenges to the International Order.” Strategic Studies Quarterly 11 (4): 23–49
Feng, Y. (2013). “Global power transitions and their implications for the 21st century”. Pacific Focus, 28(2), 170-189.
Gilpin, R. (1981). War and change in world politics. Cambridge University
Press.
He, K. (2018). “Role conceptions, order transition and institutional balancing in the Asia-Pacific: a new theoretical framework”. Australian Journal of International Affairs, 72(2), 92-109.
Hillman, Jonathan E. )2018(. “China’s Belt and Road Initiative: Five Years Later.” Statement before the US–China Economic and Security Review Commission, January 25. “https://www.csis.org/analysis/chinas-belt-and-road-initiative-five-years-later-0”.
Ikenberry, G. John. (2018). “The End of Liberal International Order?” International Affairs, 94 (1): 7–23
Iwamoto, Kentaro, (2018), “Ministers defer agreement on RCEP trade deal to 2019”, Nikeel Asian Review, available at:        “https://asia.nikkei.com/Politics/International-Relations/Ministers-defer-agreementon-RCEP-trade-deal-to-2019”.
Kastner, Scott L., Margaret M. Pearson, & Chad Rector. (2016). “Invest, Hold Up, or Accept? China in Multilateral Governance.” Security Studies, 25 (1): 142–179.
Kissinger, H. (2014). World Order. New York: Penguin.
Layne, C. (2018). The US–Chinese power shift and the end of the Pax Americana. International Affairs94(1), 89-111.
Lemke, D., & Werner, S. (1996). “Power parity, commitment to change, and war”. International Studies Quarterly, 40(2), 235-260.
Lingxiao, T., Yao, O., & Zexian, H. (2015). “The Foundation for the Establishment of the BRICS New Development Bank: Immediate Impetus and Theoretical Rationale”. Social Sciences in China, 36(4), 40-56.
Liu, T., & Woo, W. T. (2018). “Understanding the US-China trade war”. China Economic Journal, 11(3), 319-340.
Lynch, D. C. (2019). “Is China’s rise now stalling?”. The Pacific Review, 32(3), 446-474.
Mearsheimer.J. John(2019), “Bound to Fail: The Rise and Fall of the Liberal International Order”, International Security, Vol. 43, No. 4.
Öniş, Z. (2017). “The age of anxiety: The crisis of liberal democracy in a post-hegemonic global order”. The International Spectator, 52(3), 18-35.
Organski, A.F.K (1958). World Politics. New York: Knopf.
Qobo, M., & Soko, M. (2015). “The rise of emerging powers in the global development finance architecture: The case of the BRICS and the New Development Bank”. South African Journal of International Affairs, 22(3), 277-288.
Roach, Stephen S., Zha Daojiong, Scott Kennedy, & Patrick Chovanek. (2015). “Washington’s Big China Screw-Up.” Foreign Policy, March 26.
Ross, Robert S., Bekkevold, Jo Inge (2016), China in the Era of Xi Jinping:
Domestic and Foreign Policy Challenges, Georgetown University.
Staff, Nikkei, (2018), Five things to know about Asian trade megadeal
Thomas, N. (2015). “The Economics of Power Transitions: Australia between
China and the United States”. Journal of Contemporary China, 24(95), 846-864.
Vieira, M. (2012). “Rising states and distributive justice: reforming international order in the twenty-first century”. Global Society, 26(3), 311-329.
Wang, Yuan-kang. (2006). China’s Grand Strategy and U.S. Primacy: Is China Balancing American Power? CEAP Working Papers. Washington, DC: Brookings Institution.
Womack, Brantly. (2017). “International Crises and China’s Rise: Comparing the 2008 Global Financial Crisis and the 2017 Global Political Crisis.” Chinese Journal of International Politics, 10 (4): 383–401.
Young, S. (2015). Private business and economic reform in China. Routledge.
Yuan, J. (2018). “Beijing’s institutional-balancing strategies: rationales, implementation and efficacy”. Australian Journal of International Affairs, 72(2), 110-128.