سیاست‏گذاری انتقال تکنولوژی در کشورهای درحال‌توسعه و جایگاه دولت در آن

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری کارآفرینی، گروه مدیریت و کارآفرینی، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

2 دانشیار اقتصاد، گروه اقتصاد، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

3 استادیار مدیریت و کارآفرینی، گروه مدیریت و کارآفرینی، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

چکیده

تکنولوژی از مهم‏ترین عناصر قدرت و ثروت (اقتصاد سیاسی) در جهان امروزی محسوب می‏‌شود. سهولت و امکان‏پذیری انتقال تکنولوژی همواره از دغدغه‏های دولت‏ها و فعالان اقتصادی در کشور‏های جهان بوده است. روش‏ها و مدل‏های انتقال تکنولوژی براساس تجارب کشورهای جهان متفاوت است. نگاه کلان و از جانب دولت به موضوع انتقال تکنولوژی نیازمند توجه به حوزه‏های پارادایمیک و حوزه‏های اجرایی و مرحله‏ای است. در این پژوهش با استفاده از روش مطالعة اسنادی عوامل مؤثر در انتقال تکنولوژی در هفت کشور منتخب آلمان، ژاپن، چین، کرة ‏جنوبی، امارات متحدة عربی، هند، و ترکیه به روش تحلیل محتوای کیفی شناسایی شده است. نمونه‏گیری به روش غیرتصادفی هدف‌مند بوده است. داده‏ها به روش تحلیل محتوای عرفی تحلیل شده‏اند. سپس با استفاده از مطالعة تطبیقی و روش جبر بولی عوامل شناسایی‌شده به دو گروه علل لازم و مشارکت‏کننده تقسیم شده‏اند. به‌کمک این عوامل مدل پیش‌نهادی از انتقال تکنولوژی ارائه شده است که می‏تواند به‌منزلة بستر سیاست‏گذاری در حوزة انتقال تکنولوژی در سطح کلان کشور استفاده شود. علاوه‌بر آن، نقش دولت در انتقال تکنولوژی موردبحث قرار گرفته است و متخصصان و نخبگان کشورها درمقام متولی اصلی انتقال تکنولوژی معرفی شده‏اند.

کلیدواژه‌ها


انصاری، م و ع. زارع (1388)، «تعیین عوامل مؤثر بر انتخاب و انتقال تکنولوژی: (خط تولید بدنة ایران‌خودرو)»، پژوهش‌نامة مدیریت اجرایی، ش 33.
ایمان، م و م. نوشادی (1390)، «تحلیل محتوای کیفی»، پژوهش، 3 (2).
آراستی، م.، م. مدرس یزدی، و م. دلاوری (1387)، «ارائة مدلی جامع برای انتخاب روش مناسب انتقال فناوری»، مجلة علمی و پژوهشی شریف، ش 43.
باقرزاده، م و ج. مفتاحی (1390)، «بررسی عوامل مؤثر بر موفقیت انتقال تکنولوژی صنایع کمپرسور اسکرو در شرکت‌های ایرانی»، فراسوی مدیریت، ش 16.
بهروزی، م و م. تباربائی (1392)، «شناسایی و تحلیل عوامل مؤثر بر موفقیت انتقال تکنولوژی در بنگاه‏های کوچک و متوسط (مطالعة موردی بنگاه‏های دام و فرآورده‏های گوشتی ایران و استرالیا)»، توسعة تکنولوژی صنعتی، ش 22.
تقوا، م.، س. ح. طباطبائیان، ج. صالحی صدقیانی، و ک. محمدی (1393)، «عوامل مؤثر بر موفقیت پروژه‏های انتقال تکنولوژی بین‏المللی با حمایت سازمان تسهیل‏گر»، مدیریت نوآوری، س 2، ش 4.
جانی، س. (1394)، «تحلیل و بررسی تأثیر ساختار بازار بر شکاف تکنولوژی در صنایع کارخانه‏ای ایران»، فصل‌نامة پژوهش‏ها و سیاست‏های اقتصادی، س 23، ش 76.
زارع، ع و م. مختاری (1392)، «الگوهای قراردادهای انتقال تکنولوژی»، دانش‌نامة حقوق و سیاست، ش 20.
زاهدی، ش.، ح. اسماعیلی، ح. حاجی حسینی، و ح. واعظی (1390)، «تنگناها و راه‌کارهای کلان توسعة تکنولوژی در ایران»، چشم‏انداز مدیریت دولتی، ش 7.
شهابی، ع و ا. معینی (1394)، «مدل‏سازی نقش دانشگاه و صنعت در انتقال تکنولوژی با رویکرد سیستمی»، فصل‌نامة مدیریت توسعة فناوری، ش 4.
صمدی‏مقدم، ی.، غ. هاشم‏زاده خوراسگانی، ر. رادفر، و م. منطقی (1396)، «بررسی اهمیت عوامل توان‌مندی مراکز تحقیق و توسعه بر روش‏های انتقال تکنولوژی در سرمایه‏گذاری (مطالعة موردی: صنایع خودروسازی ایران)»، فصل‌نامة علمی ـ پژوهشی دانش سرمایه‏گذاری، ش 22.
طالشیان، ا و ب. شیرازی (1395)، «انتخاب و اولویت‏بندی روش‏های مناسب انتقال تکنولوژی در صنایع لبنی استان مازندران با استفاده از تحلیل سلسله‌مراتبی فازی»، فصل‌نامة رشد فناوری، ش 46.
عادل مهربان، م. (1394)، مروری بر تحلیل محتوای کیفی و کاربرد آن در پژوهش، اصفهان: دانشگاه علوم پزشکی اصفهان.
عاشوری، ح، س. م. سیدحسینی، و ر. رادفر (1396)، «الگوی انتقال تکنولوژی با رویکرد آینده‏پژوهی در صنعت حمل‌و‌نقل ریلی (تحقیق موردی: قطار سریع‏السیر)»، فصل‌نامة آینده‏پژوهی مدیریت، پیاپی 111.
عباس‏زاده، م. (1391)، «تأملی بر اعتبار و پایایی در تحقیقات کیفی»، جامعه‏شناسی کاربردی، ش 45.
مختارزاده، ن و ا. کیانی بختیاری (1393)، «سیاست‏گذاری‏های صنعتی در برخی از کشورهای جهان و ایران»، نشاء علم، 5 (1).
معاونت طرح و برنامة دفتر آمار و فرآوری داده‏ها (1398)، صنعت، معدن، و تجارت به روایت آمار و اطلاعات: گزارش شمارة 55 (عملکرد مقدماتی سال 1397)، تهران: وزارت صنعت، معدن، و تجارت.
موسایی، ع. (1387)، «طراحی مدل مناسب انتقال تکنولوژی در راه‏آهن ج.ا.ا»، تهران: کنفرانس ملی مدیریت تکنولوژی ایران.
موسی‏خانی، م و د. قراخانی (1392)، «شناسایی و رتبه‏بندی عوامل مؤثر بر انتقال تکنولوژی با استفاده از تکنیک‌های MADM»، فصل‌نامة مدیریت توسعه و تحول، ش 15.
مهدی‏زاده، م.، ه. حیدری قره‏باغ، و ی. میرزایی (1389)، «شناسایی عوامل مؤثر بر انتقال تکنولوژی»، فصل‌نامة تخصصی پارک‏ها و مراکز رشد، س 7، ش 25.
نقی‏زاده، م، ر. امینی، و ف. نوری (1396)، «رویکردی زمینه‏محور به چالش‏های انتقال تکنولوژی در قراردادهای بین‏المللی تجاری در ایران»، مدیریت نوآوری، 6 (1).
References
Abbaszadeh, M. (2012), “Validity and Reliability in Qualitative Researches”, Journal of Applied Sociology, 23(45), (in Persian).
Adel Mehrban, M. (2015), A Review of Qualitative Content Analysis and its Application in Research, Isfahan: Isfahan University of Medical Sciences (in Persian).
Ansari, M and A. Zareei (2009), “Determining Effective Factors on Technology Selection and Transfer in Car Body Production Line (Case Study)”, Journal of Executive Management, 9(33), (in Persian).
Amesse, F. and P. Cohendent (2001), “Technology Transfer Revisited from Perspective of the Knowledge Based Company”, Research Policy, 30(9).
Arasti, M. R., M. Modares Yazdi, and M. Delavari (2008), “A Comprehensive Model for Selecting Appropriate Mode of Technology Transfer”, Industrial Engineering and Management Sharif, 24(43), (in Persian).
Arenas, J. J. and D. Gonzalez (2018), “Technology Transfer Models and Elements in the University Industry Collaboration”, Administrative Sciences, 19.
Ashouri, H, S. M. Seyed Hosseini, and R. Radfar (2018), “Transmission Technology Model with Futuristic Approach in Rail Transport Industry (Case Study: High Speed Train)”, Journal of Management Futures Research, 28(111), (in Persian).
Bagerzadeh, M. and J. Meftahi (2011), “Investigating Factors Affecting the Successful Transfer of Screw Compressor Industry Technology in Iranian Companies”, Productivity Management, 4(16), (in Persian).
Bassi, N. S. and C. L. Da Silva (2018), “Process of Technology Transfer for Public Research Institutions: A Proposal to Embrapa and the Poultry Production Chain”, Organizações Rurais and Agroindustriais, 20.
Behrouzi, M. M. and M. Mohamad Alitabar (2014), “Identify and Analyze the Factors Affecting the Success of Technology Transfer in Small and Medium Enterprises (Case Study Iran and Australian Beef Cattle Enterprises)”, Journal of Industrial Technology Development, 11(22), (in Persian).
Bozeman, B. (2000), “Technology Transfer and Public Policy: a Review of Research and Theory”, Research Policy, 29.
Budget and Planning Adjutancy. Office of Statistics and Data Processing (2019), Industry, Mining and Trade According to Statistics and Information: Report no. 55 (Preliminary Performance in 1397), Tehran: Ministry of Industry, Mine and Trade (in Persian).
Calantone, R. J., M. T. Lee, and A. C. Gross (1990), “Evaluating International Technology Transfer in a Comparative Marketing Framework”, Journal of Global Marketing, 3.
Caramani, D. (2008), Introduction to the Comparative Method with Boolean Algebra, California: SAGE Publications Inc.
Castellacci, F. and J. M. Natera (2013), “The Dynamics of National Innovation Systems: a Panel Cointegration Analysis of the Coevolution between Innovative Capability and Absorptive Capacity”, Research Policy, 42.
Chege, S. M. and D. Wang (2020), “The Impact of Technology Transfer on Agribusiness Performance in Kenya”, Technology Analysis and Strategic Management, 32(3).
Cho, J. Y and E. H. Lee (2014), “Reducing Confusion about Grounded Theory and Qualitative Content Analysis: Similarities and Differences”, The Qualitative Report, 19(32).
Coramihai, M, N. Tanase, and A. Purcarea (2017), “Proposals for Improving Innovation and Technology Transfer Policies in Romania”, Procedia Engineering, no. 181.
Cunningham, J. A. and O` P. Reilly (2018), “Macro, Meso and Micro Perspectives of Technology Transfer”, Journal of Technology Transfer, 43 (3).
Deuk Hahm, S, L. Ch Plein, and R. Florida (1994), “The Politics of International Technology Transfer”, Policy Studies Journal, 22(2).
Effelsberg, M. (2011), “Measuring Absorptive Capacity of National Innovation Systems”, Ordnungspolitische Diskurse.
Elo, S. and H. Kyngas (2007), “The Qualitative Content Analysis Process”, Journal of Advanced Nursing, 62(1).
Ernst, D. (2002), “Global Production Networks and the Changing Geography of Innovation Systems Implications for Developing Countries”, Economics of Innovation and New Technology, 11(6).
Esser, F. and T. Hanitzch (2012), On the Why and How of Comparative Inquiry in Communication Studies, Handbook of Comparative Communication Research, London: Routledge.
Esser, F. and R. Vliegenthart (2017), Comparative Research Methods, Amesterdam: NCCR.
Ewing, J. (2014), Germany`s Economic Renaissance: Lessons for the United States, London: Palgrave Macmillan US.
Giuri, P, F. Munari, A. Scandura, and L. Toschi (2019), “The Strategic Orientation of Universities in Knowledge Transfer Activities”, Technological Forecasting and Social Change, 138.
Glass, A. J. and K. Saggi (1998), “International Technology Transfer and the Technology Gap”, Journal of Development Economics, 55.
Hamdan, A. R., M. S. Fathi, and Z. Mohamed (2018), “Evolution of Malaysia`s Technology Transfer Model Facilitated by National Policies”, International Journal of Engineering and Technology, 7.
Hassan, A, Y. Jamaluddin, and K. M. Menshawi (2015), “International Technology Transfer Models: a Comparison Study”, Journal of Theoretical and Applied Information Technology, 78(1).
Hsieh, H. F. and S. E. Shannon (2005), “Three Approaches to Qualitative Content Analysis”, Qualitative Health Research, 15(9).
Hug, S. (2013), “Qualitative Comparative Analysis: How Inductive Use and Measurement Error Lead to Problematic Inference”, Political Analysis, 21.
Hulsbeck, M., E. E. Lehmann, and A. Starnecker (2013), “Performance of Technology Transfer Offices in Germany”, The Journal of Technology Transfer, 38(3).
Iman, M. T. and M. R. Nowshadi (2011), “Qualitative Content Analysis”, Pazhuhesh, 3(2), (in Persian).
Jagoda, K., B. Maheshwari, and R. Lonseth (2010), “Key Issues in Managing Technology Transfer Projects: Experiences from a Canadian SME”, Management Decision, 48(3).
Jani, S. (2016), “Analysing Market Structure Influence in Technology Gap in Iranian Manufactures”, Journal of Economic Research and Policies, 23(76), (in Persian)
Jayaratne, W., S. W. S. B. Dasanayaka, and D. Mudalige (2018), “Critical Success Factors of international Technology Transfer: a case of the Norochcholai coal Power Project in Sri Lanka”, International Conference on Business Research, Moratuwa, Sri Lanka.
Kergroach, S., D. Meissner, N. S. Vanortas (2017), “Technology Transfer and Commercialization by Universities and PRIS Benchmarking OECD Country Policy Approaches”, Economics of Innovation and New Technology, 27(5-6).
Khayat, S. M. (2015), “Factors Affecting Technology Transfer in the Philippines Food Processing Industry”, Food Processing and Technology, 6(5).
Koontz, H. (1961), “The Management Theory Jungle”, The Journal of the Academy of Management, 4(3).
Krippendorf, K. (2013), Content Analysis: An Introduction to its Methodology, California: SAGE.
Kumar, V, U. Kumar, and A. Persaud (1999), “Building Technological Capability Through Importing Technology: the Case of Indonesian Manufacturing Industry”, Journal of Technology Transfer, 24(1).
Lai, W. and Ch. Tsai (2009), “Fuzzy Rule-Based Analysis of Firms Technology Transfer in Taiwan`s Machinery Industry”, Expert Systems with Application, no. 36.
Lin, B. W. and D. Berg (2001), “Effects of Cultural Difference on Technology Transfer Projects: an Empirical Study of Taiwanese Manufacturing Companies”, International Journal of Project Management, 19(5).
Lin, J. L. Sh. Fang, Sh. Fang, and F. Tsai (2009), “Network Embeddedness and Technology Transfer Performance in R&D Consortia in Taiwan”, Technovation, 29.
Lincoln, Y. S. and E. G. Guba (1985), Naturalistic Inquiry, California: SAGE.
Mahdizadeh, M., H. Heidari Gharehbagh, and Y. Mirzaee (2010), “Identify the Factors Affecting Technology Transfer”, Roshd e Fanavari, 7(25), (in Persian)
Malik, K. (2002), “Aiding the Technology Manager: a Conceptual Model for Intra-firm Technology Transfer”, Technovation, 22(7).
Mikkonen, T, C.Lassenius, T. Mannisto, M. Ovio, and J. Jarvinen (2018), “Continuous and Collaborative Technology Transfer: Software Engineering Research with Real Time Industry impact”, Information and Software Technology, 95.
Mohamed, A. S., S. M. Sapuan, M. M. Ahmad, A. M. S. Hamouda, and B. H. Baharudin (2012), “Modeling the Technology Transfer Process in the Petroleum Industry: Evidence from Libya”, Mathematical and Computer Modelling, no. 55.
Mokhtarzadeh, N. and A. Kiani Bakhtiari (2014), “Industrial Policies in Some Countries of the World and Iran”, Science Cultivation, 5(1), (in Persian).
Musaei, A. (2008), Designing a Suitable Model for Technology Transfer in I. R. I. Railways, Tehran: National Conference on Technology Management of Iran (in Persian).
Mousakhani, M. and D. Gharakhani (2013), “Identifying and Ranking the Factors Affecting the Technology Transfer Using Multiple Attribute Decision Making Techniques”, Journal of Development Evolution Management, 15(15), (in Persian).
Naghizadeh, M., R. Amini, and S. Nouri (2017), “Technology Transfer Challenges in Iran`s International Commercial Contracts Based on a Thematic Approach”, Innovation Management Journal, 6(1) (in Persian).
Oak, K. and S. Jaffe (2010), The New Korea: an Inside Look at South Korea`s Economic Rise, New York: AMACOM.
Ragin, C. Ch. (2014), The Comparative Method: Moving Beyond Qualitative and Quantitative Strategies, California: University of California Press.
Rasmussen, E. and M. P. Rice (2012), “A Framework for Government Support Mechanisms Aimed at Enhancing University Technology Transfer: the Norwegian Case”, Technology Transfer and Commercialization, 11(1, 2).
Reddy, A. C. (1996), A Macro Perspective on Technology Transfer, London: Quorum Books.
Reisman, A. (2005), “Transfer of Technologies: A Cross-Disciplinary Taxonomy”, Omega, vol. 33.
Rogers, E, M. and D. L. Kincaid (1982), Communication Networks: A New Paradigm for Research, New York: Free Press.
Samadi Moghadam, Y., GH. Hashemzadeh Khorasgani, R. Radfar, and M. Manteghi (2017), “Investigating the Importance of R&D Capacity Factors on Technology Transfer Techniques (Case Study: Iranian Automotive Industry)”, Journal of Investment Knowledge, 6(22), (in Persian).
Sampath, P. G. and P. Roffe (2012), Unpacking the International Technology Transfer Debate, Geneva: ICTSD.
Shahabi, A. and E. Moeini (2015), “Modeling the Role of University and Industry in Technology Transfer in the Intellectual Property Rights Area Using a System Dynamics Approach”, Journal of Technology Development Management, 3(1), (in Persian).
Shamsavari, A. (2007), The Technology Transfer Paradigm: A Critique, Discussion Paper Kingston Upon Thames, London: Kingston University.
Smith, D., M. Feldman, and G. Anderson (2018), “The Longer Term Effects of Federal Subsidies on Firm Survival: Evidence from the Advanced Technology Program”, The Journal of Technology Transfer, 43(3).
Steenhuis, H. J. and E. J. Bruijn (2005), “International Technology Transfer: Building Theory from a Multiple Case-Study in the Aircraft Industry”, Paper Presented at 65th Academy of Management Annual Meeting, USA.
Sung, T. K. (2009), “Technology Transfer in the IT Industry: A Korean Perspective”, Technological Forecasting and Social Change, 76 (5).
Taghva, M. R., S. H. Tabatabaeian, J. Sadaghiani S., and K. Mohammadi (2014), “Factors Affecting the Success of International Technology Transfer Projects with the Support of a Facilitator Organization”, Innovation Management Journal, 2(4), (in Persian).
Taleshian, A. and B. Shirazi (2016), “Selection and Prioritization of Appropriate Technology Transfer Methods in the Dairy Industry of Mazandaran Province Using Fuzzy Hierarchical Analysis”, Roshed e Fanavari, no. 46, (in Persian).
UNCTAD (2014), Transfer of Technology and Knowledge Sharing for Development: Science, Technology and Innovation Issues for Developing Countries, New York and Geneva: United Nations Conference on Trade and Development.
Wahab, S. A., R. Ch. Rose, J. Uli, and H. Abdullah (2009), “A Review on the Technology Transfer Models, Knowledge Based and Organizational Learning Models on Tevhnology Transfer”, European Journal of Social Sciences, 10.
Wang, B. (2010), “Can CDM Bring Technology Transfer to China? An Empirical Study of Technology Transfer in China’s CDM Projects”, Energy Policy, 38(5).
Waroonkun, T. and R. A. Stewart (2008), “Modeling the International Technology Transfer Process in Construction Projects: Evidence from Thailand”, The Journal of Technology Transfer, 33(6).
Zahedi, Sh., H. Esmaeili, H. Haji Hosseini, and H. Vaezi, (2011), “Problems and Macro Solutions of the Technology Development in Iran”, Journal of Public Administration Perspective, 2(7), (in Persian).
Zare A. and M. R. Mokhtari (2014), “Patterns of Technology Transfer in Contracts”, Journal of Law and Politics, 9(20), (in Persian).