جایگاه زنجیره ارزش بین‌المللی در رقابت هژمونیک چین و آمریکا

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روابط بین‌الملل، گروه روابط بین‌الملل، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

2 استادیار روابط بین‌الملل، گروه ارتباطات و علوم اجتماعی، واحد تهران شرق، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

3 استاد روابط بین‌الملل، گروه روابط بین‌الملل، دانشکده وزارت امور خارجه، تهران، ایران

چکیده

هژمونی ایالات متحده در نظام بین‌المللی در آغاز قرن 21 با چالشی جدی مواجه شده است. چین عملاً طی دهه‌ها، در نقش پشتیبان سرمایه‌داری آمریکا تلقی می‌شد. کشور یاد شده اکنون در راستای حرکت بر مدار توسعه و تغییر جایگاه خود با رویکرد جدید کاهش وابستگی، کنترل بیشتر بر فناوری و رشد سلسله‌مراتبی در زنجیره ارزش بین‌المللی با توسل به توسعه بازارها، تصاحب مالکیت آنها و به‌دست آوردن سهم بیشتر از ارزش‌افزوده جهانی عمل می‌کند. مبانی پایه‌ریزی شده توسط چین با راهبرد سلطه بر توسعه فناوری‌های نسل جدید تحقق‌پذیرخواهد بود. این مهم زمینه ساز رقابت بین آمریکا و چین است. در این راستا مقاله حاضر درصدد است رقابت بین ایالات متحده و چین را براساس مؤلفه‌های اقتصاد سیاسی نئولیبرالیسم و با محوریت نقش زنجیره ارزش بین‌المللی واکاوی کند. نویسندگان مقاله درصدد پاسخ‌گویی به این سؤال اصلی خواهند بود که راهبرد چین در قبال آمریکا ازمنظر زنجیره ارزش بین‌المللی چگونه قابل‌تحلیل است؟ فرضیه اصلی این است که راهبرد چین در رقابت هژمونیک با آمریکا، کنترل سودمندترین بخش‌های زنجیره ارزش بین‌المللی برای شکل‌دهی مطلوب به محیط بیرونی و در نتیجه ادغام هدفمند در نظام سرمایه‌داری جهانی به‌جای سازگاری صرف است. یافته‌های پژوهش با روشی تبیینی ـ توصیفی آن است که آنچه چین در سال‌های اخیر به‌عنوان عنصر کلیدی رشد کمی‌و‌کیفی در نردبان زنجیره ارزش در زمره سیاست‌های کلان خود ترسیم کرده، نفوذ و تسلط بر زنجیره ارزش جهانی با نقش‌آفرینی در قواعد و استانداردسازی فنی به‌منظور تأمین منافع پایدار این کشور با استفاده از ظرفیت‌های موجود نظام بین‌الملل است.

کلیدواژه‌ها


منابع
اوﺋﻦ ودرال، جیمز، (1395). فیزیک ﻣﺎﻟﯽ (پیش‌بینی‌ﻧﺎﭘﺬﯾﺮﻫﺎ: ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﺗﺴﻠﻂ ﻋﻠﻢ ﺑﺮ وال‌استریت)، ترجمه حسین عبده تبریزی، تهران، نشر نی.
چانگ، هاجون (1399). انداختن نردبان، استراتژی توسعه در چشم‌انداز تاریخی، ترجمه: زهرا کریمی موغاری و همکاران، مشهد، انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد.
راس، الک (2016). صنایع آینده، ترجمه: مرتضی‌شانی، تهران، چاپ و نشر بازرگان.
ﮔﺮﯾﻔﯿﺘﺲ، ﻣﺎرﺗﯿﻦ (1388). داﻧﺸﻨﺎﻣﻪ رواﺑﻂ بین‌الملل و ﺳﯿﺎﺳﺖ ﺟﻬﺎن، ﺗﺮﺟﻤﻪ: ﻋﻠﯿﺮﺿﺎ ﻃﯿﺐ، ﺗﻬﺮان، ﻧﺸﺮ ﻧﯽ.
گیلیپین، رابرت جی (1387). اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺟﻬﺎﻧﻲ: درک ﻧﻈﻢ اﻗﺘﺼﺎد بین‌الملل، ﺗﺮﺟﻤﻪ: ﻣﻬﺪی ﻣﻴﺮﻣﺤﻤﺪی، ﻣﺤﻤـﻮد ﻳﺰدان ﻓﺎم، علی‌رضا ﺧﺴﺮوی و ﻣﺤﻤﺪ ﺟﻤﺸﻴﺪی، تهران، ﻣﺆﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ ﺗﺪﺑﻴﺮ.
References
Asfour, Nicolas & Pool, Nicolas (2020). "China Standards 2035 and the Plan for World Domination_Dont Believe china’s hype", Council on Foreign Relations, Retrieved from: www.Cfr.org/blog/china-standards-2035-and-plan-world-domination-dont-believe-chinas -hype.
American Automobile Labeling Act (2018). "Washington, D.C.: National High-way Traffic Safety Association", Retrieved from: http://nhtsa.gov.
Bair, Jennifer (2009). Global Commodity Chains, in Frontiers of Commodity Chain Research, Stanford: Stanford University Press.
Blanchard, Jean-Marc F. (2007). "China, Multinational Corporations, and Globalization: Beijing and Microsoft battle over the Chinas gates", Asian Perspective, 31)3(.
Bloomberg Businessweek (2005). "Online Extra: Stan Shih on Taiwan and China", Retrieved from: https://www.bloomberg.com/news/articles/2005-05-15/online-extra-stan-shih-on-taiwan-and-china
Bremmer, Ian (2010).The End of the Free Market: Who Wins the War between States and Corporations? New York, Portfolio.
Chang, Ha-Joon (2002). Kicking away the ladder development strategy in historical perspective (1st Ed.). Translated by Zahra Karimi Moghari et. al. Mashhad: Mashhad University Jihad Publications. (In persion)
Coccia, M. (2018). "World-System Theory: A Sociopolitical Approach to explain World Economic Development in a Capitalistic Economy", Journal of Economics and Political Economy, 5(4).
Dargant, Christian. (2016). "China’s Shifting Geo-economic Strategy", Survival, 58(3).
Draper, Peter (2012). "The Shifting Geography of Global Value Chains: Implications for Developing Countries and Trade Policy", World Economic Forum.
Dimitrova, Anna (2020). "The State of the Transatlantic Relationship in the Trump Ara", Fondation Robert Schuman/European Issues, 545, Retrieved from https://www.robert-schuman.eu/en/doc/questions-d-europe/qe-545-en.pdf.
Foster, Bellamy (2015). "The New Imperialism of Globalized Monopoly-Finance Capital", Monthly Review, 3.
Gereffi, Gary, John Humphrey and Timothy Sturgeon (2005). "The Governance of Global Value Chains", Review of International Political Economy, 12(1).
Gereffi, Gary and Miguel Korzeniewicz (1994). Commodity Chains and Global Capitalism, New York, Praeger.
Gilpin, Robert (2001). Global Political Economy: Understanding the International Ecomomic Order. Translate by Mehdi Mir Mohammadi, Mahmoud Yazdanofam, Alireza Khosravi, and Mohammad Jamshidi. Tehran: Tabir Research Institute, (In Persion).
Grell-Brisk, M. (2017). "China and Global Economic Stratification in an Interdependent World", Palgrave Communications, 3(1).
Griffiths, Mark (2005). Encyclopedia of International Relations and Global Politics, Translat by Ali Reza Tayeb, Tehran Ney Publishing, (In Persion).
Hallams, Ellen (2011). "From Crusader to Exemplar: Bush, Obama and the Reinvigoration of America’s Soft Power", European Journal of American Studies, 6(1). DOI: 10.4000/ejas.9157.
Harvey, David (2017). A Commentary on A Theory of Imperialism, in A Theory of Imperialism, Utsa Patnaik and Prabhat Patnaik, New York: Columbia University Press.
Harvey, David (2005). A Brief History of Neoliberalism, Oxford: Oxford University Press.
Hilferding, Rudolf (2006). Finance Capital, New York, Routledge
Kaplinsky, Rapheal (2000). "Globalisation and Unequalisation: What can be Learned from Value Chain Analysis?", Journal of Development Studies, 37(2).
Kennedy, Scott (2015). "Made in China 2025’, Critical Questions", Center for Strategic and International Studies (CSIS), Retrieved from https://www.csis.org/analysis/made-china2025.
Kharpal, Arjun (2021). "In battle with US, China to focus on 7 Frontier Technologies from Chips to Brain Computer Fusion", CNBC. Retrieved from: https://www.cnbc.com/2021/03/05/ china-to-focus-on-frontier-tech-from-chips-to-quantum-computing.html.
Lida, Masafuni (2020). "Xi Jinping’s Diplomacy and the Rise of his Political Authority", Journal of Contemporary East Asia Studies, 9(2), 127-143, DOI: 10.1080/24761028.2020.1843217.
Li, X., and Zhang, S. (2018). "Interdependent Hegemony: China’s Rise Under the Emerging New World Order", China Quarterly of International Strategic Studies, 4(02).
McNally, Christofer, A. (2012). Sino-Capitalism: China’s Reemergence and the International Political Economy. World Politics, 64(4).
Marcato, Marco (2020). "Made in China 2025’ amid hyperglobalization: ‘you can´t contain China", Instituto de Economia.
Nye, JR., Joseph, S. (2006). "Think Again: Soft Power", Foreign Policy, Retrieve from: http://www.foreignpolicy.com/story/cms.php?story_id=3393&page=0.
Rejeesh, M R  and Thejaswini, P. (2020). MOTF: Multi-objective Optimal Trilateral Fltering Based Partial Moving frame Algorithm for Image Denoising, Multimedia Tools and Applications, 79.
Peters, Michael, A., (2012). "Neoliberalism, Education and the Crisis of Western Capitalism", Policy Futures in Education, 10(2).
Pietrobelli, Carlo and Federica Saliola (2008). "Power Relationships along the Value Chain: Multinational Firms, Global Buyers and Performance of Local Suppliers", Cambridge Journal of Economics, 32(6).
Porter, Michael (1985). Competitive Advantage: Creating and Sustaining Superior Performance, New York: Free Press.
Rass, Alec (2016). The industries of the future. Translated by Morteza Shani, Tehran: Bazargan Publishing, (In Persion).
Rolland, Nadege. (2017). "China’s Belt and Road Initiative: Underwhelming or Game-Changer?", The Washington Quarterly, 40(1).
Sajjad Hosain, M. (2019). "Huawei Ban in the US: Projected consequences for International Trade", International Journal of Commerce and Economics, 1(2).
Schumpeter, Joseph A. (2008) . The Theory of Economic Development: An Inquiry into Profits, Capital, Credit, Interest and the Business Cycle, Translated by Redvers Opie, Reprint, London: Transaction Publishers.
Sipri (2021). SIPRI Military Expenditure Database, Retrieved from: https://www.sipri.org/ databases/milex.
Stern, Jessica and Megan K. McBride (2013)."Terrorism after the 2003 Invasion of Iraq", Watson Institute. Retrieved from: https://watson.brown.edu/costsofwar/papers/ 2013/terrorism-after-2003-invasion-iraq.
Stokes, Jacob (2020). China’s Periphery Diplomacy: Implications for Peace and Security in Asia. UNITED STATES INSTITUTE OF PEACE, 467. Retrieve from: https://www.jstor.org/ stable/resrep24905
Sturgeon, Timothy J., and Memedović, Olga (2011). Mapping Global Value Chains: Intermediate Goods Trade and Structural Change in the World Economy, United Nations Industrial Development Organization (UNIDO). Retreived from: https://www.unido.org/ api/opentext/documents/download/ 9928658/unido-file-9928658.
Sundararaj, Vinu, and Rejeesh, Mr (2021). "A Detailed Behavioral Analysis on Consumer and Customer Changing Behavior with Respect to Social Networking Sites", Journal of Retailing and Consumer Services, 58.
Thomas, Martin (2003). Ultra-imperialism: adebate.Retrieved from: http://www.workersliberty.org/ node/1037.
Timmer, Marcel , Miroudot, Sebastien and De Vries, Gaaitzen (2019). Functional specialization in trade. Journal of Economic Geography, forthcoming.
Tiwari, Mohit, Tiwari, Tripti, Sam Santhose, Samuel, Mishra, Lokanath, Rajeesh, Mr and Sundararaj, Vinu (2021). "Corporate Social Responsibility and Supply Chain: A Study for Evaluating Corporate Hypocrisy with Special Focus on Stakeholders", International Journal of Finance & Economics.
UNCTAD, (2021). United nation conference on trade and development. Retrieved from: https://unctadstat. unctad.org.
U.S. Chamber of Commerce. (2017). "Made in China 2025: global ambitious built on local protections", The US Chamber of Commerce, Retrieved from https://www.uschamber.com/ report/made-china-2025global-ambitions-built-local-protections-0.
Van Der Pijl, Kees (2017). "Can China’s Rise Continue without Conflict?", Instituto Confúcio na Universidade de Leiden, Janeiro.
Vyas, Nick (2018). "Four Compass Points for Global Supply Chain Management", Supply Chain Management Review 22, 5(5).
Wang, Honging and Rosenau, James (2009). CHINA AND GLOBAL GOVERNANCE. Asian Perspective, 33(3), 5-39. Retrieved from http://www.jstor.org/stable/42704681.
Weatherall, James Owen (2015). The physics of finance (predicting the unpredictable: how science has taken over Wall Street). Translated by Hossein Abdo Tabrizi. Tehran: Ney Publishing, (In Persion).
World Bank (2017). "Arm’s-Length Trade: A Source of Post-Crisis Trade Weakness", Global Economic Prospects. Retrieved from: http://pubdocs.worldbank.org.
Xi, Jinping (2017). "The Governance of China II. Beijing: Waiwen Chubanshe, 2018. Xinhua", Constitution of the Communist Party of China. Retrieved from: http://www.xinhua net.com//english/ download/Constitution_of_the_Communist_ Party_of_China.pdf.
Xing, Yuqing, (2019). "How the iPhone widens the US trade deficit with China: The case of the iPhone X.", National Graduate Institute for Policy Studies, 15(4).
Xuetong, Yan (2014). "From Keeping a Low Profile to Striving for Achievement", The Chinese Journal of International Politics, 7(2).