ارزیابی و تحلیل شاخص‌ جامع رقابت سیاسی در استان‌های ایران (۱379-1398)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم اقتصادی، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اداری، گروه اقتصاد، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران.

2 دانشیار گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اداری، گروه اقتصاد، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران.

چکیده

رقابت سیاسی از عوامل مهم در بهبود عملکرد اقتصادی است؛ رشد رقابت سیاسی امکان حضور نخبگان در نظام سیاسی را افزایش می‌دهد و با محدود کردن رانت‌های سیاسی و تسلط بر منابع اقتصادی توسط گروه‌های ویژه، سیاست‌مداران را وادار به تنظیم سیاست‌های اقتصادی در جهت افزایش رفاه شهروندان می‌کند. بر این اساس استدلال می‌شود افزایش رقابت سیاسی، کارایی اقتصادی را بهبود می‌بخشد. چنین رویکردی گسترش رقابت سیاسی را مورد توجه حکومت‌ها قرار می‌دهد. این مقاله، موقعیت نسبی استان‏های کشور از حیث شاخص رقابت سیاسی و همچنین بررسی تغییرات آن در سطح استان‌ها را بررسی می‌کند تا وضعیت شاخص رقابت سیاسی، به‌عنوان یک مؤلفه مهم در عملکرد اقتصاد منطقه‌ای، ارزیابی شود. در فرضیه تحقیق اولاً پراکندگی قابل ملاحظه‌ای بین نواحی مختلف از‌حیث رقابت سیاسی وجود دارد و ثانیاً، عملکرد این نوع رقابت در کشور تاکنون مطابق انتظار نبوده است. در این راستا، بر پایه شاخص‌های مختلف رقابت سیاسی یک شاخص جامع رقابت سیاسی بر پایه روش ریشه میانگین مجموع مجذورات معرفی و اندازه‌گیری و سپس وضعیت شاخص رقابت سیاسی در سطح استان‌های کشور طی سال‌های 1379 تا 1398 ارزیابی می‌شود. نتایج نشان می‌دهند اولاً ازنظر شاخص رقابت سیاسی پراکندگی قابل ملاحظه‌ای بین نواحی مختلف وجود دارد به‌طوری‌که استان‌های کشور را به سه سطح رقابت سیاسی پایین، متوسط و بالا می‌توان طبقه‌بندی کرد. ثانیاً روند متوسط شاخص رقابت سیاسی طی دوره 20 ساله در استان‌های کشور عموماً نزولی است که با توجه به نقش رقابت سیاسی در عملکرد منطقه‌ای باید سیاست‌های لازم برای رشد رقابت سیاسی در سطح ملی و منطقه‌ای تدوین شود.

کلیدواژه‌ها


آقاجانی، علی (1398). تأثیر مناقشات کلام سیاسی بر رقابت‌های سیاسی جمهوری اسلامی ایران، قم، انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
افتخاری، اصغر (1380). درآمدی بر خطوط قرمز در رقابت‌های سیاسی. تهران‌، مرکز بررسی‌های استراتژیک.
پریزادی، طاهر و حجت میرزازاده (1397). «توسعه منطقه‌ای در ایران با رویکرد عدالت توزیعی»، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 18(5).
حسینی، سید محمدرضا (1395). «رقابت سیاسی و راهبرد جمهوری اسلامی ایران در ترسیم وضعیت مطلوب»، فصلنامه راهبرد، 25(80).
خواجه‌سروری، غلامرضا (1382). رقابت سیاسی و ثبات سیاسی در جمهوری اسلامی ایران، تهران‌، انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول.
زارعی، غفار و فاضل حسن‌زاده (1397). «بررسی نقش شاخص‌های توسعه سیاسی بر پیروزی انقلاب اسلامی با استفاده از مدل SWOT (فرصت‌ها، تهدیدها)»، فصلنامه تحقیقات جدید در علوم انسانی، 2(9).
زیباکلام، صادق و مرتضی مقتدایی (1393). «احزاب سیاسی و نقش آن در توسعه سیاسی ایران: مطالعه موردی انتخابات»، فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، 10(29).
ساعی، علی (1399). «دموکراتیزاسیون در ایران: تحلیل مشارکت و رقابت انتخابات (1906 – 2013)»، فصلنامه بینالمللی ژئوپلیتیک، 16(60).
سریع‌القلم، محمود (1381). عقلانیت و آینده توسعه یافتگی ایران، تهران، مرکز پژوهش‌های علمی و مطالعاتی استراتژیک خاورمیانه، ویرایش دوم.
شهریاری، حیدر (1398). «سنجش شاخص‌های مردم‌سالاری در جمهوری اسلامی ایران (1392-1358)»، فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست، 8(31).
طاهرپور، جواد و فاطمه رجبی (1394). «تأثیر رقابت سیاسی بر رشد اقتصادی»، پژوهشنامه اقتصادی، 15(59).
کیانی، محمدرضا (1394). «رقابت سیاسی از منظر قرآن کریم». فرهنگ پژوهش، 8(24).
References:
Abou‐Chadi, Tarik and Ellen M. Immergut (2019). "Recalibrating social protection: Electoral competition and the new partisan politics of the welfare state", European journal of political research, 58(2).
Aidt, Toke S. and Dalibor S. Eterovic (2011). "Political competition, electoral participation and public finance in 20th century Latin America", European Journal of Political Economy, 27(1).
Akajani, Ali (2019). The effect of Thechnological Political Disputes on the Islamic Republic of Iran, Qom, Research Center for Political Thought and Sciences Academy of Islamic Sciences and Culture, (in Persian).
Auriol, Emmanuelle and Robert J. Gary-Bobo (2012). "On the optimal number of representatives", Public Choice, 153(3).
Badinger, Harald and Wolf Heinrich Reuter (2017). "The case for fiscal rules", Economic Modelling, 60.
Becker, Gary S. (1983). "A theory of competition among pressure groups for political influence", The quarterly journal of economics, 98(3).
Biresselioglu, Mehmet Efe, Muhittin Hakan Demir, Arsen Gonca, Onat Kolcu and Ahmet Yetim (2019). "How vulnerable are countries to resource curse?: A multidimensional assessment", Energy Research & Social Science, 47.
Bjorvatn, Kjetil, Mohammad Reza Farzanegan and Friedrich Schneider (2013). Resource curse and power balance: evidence from Iran, Review of Middle East Economics and Finance, 9(2).
Chaudhry, Ahmed and Ummad Mazhar (2018). Political Competition and Economic Performance: Empirical Evidence from Pakistan (No. 2018-27), Economics Discussion Papers.
Dizaji, Sajjad F., Mohammad Reza Farzanegan and Alireza Naghavi (2016). "Political institutions and government spending behavior: theory and evidence from Iran", International Tax and Public Finance, 23(3).
Eifert, Benn, Edward Miguel and Daniel N. Posner (2010). "Political competition and ethnic identification in Africa", American journal of political science, 54(2).
Elbahnasawy, Nasr G. (2020). "Democracy, political instability, and government tax effort in hydrocarbon-dependent countries", Resources Policy, 65, 101530.
Ferris, J. Stephen, Soo-Bin Park and Stanley L. Winer (2008). "Studying the role of political competition in the evolution of government size over long horizons", Public Choice, 137(1-2).
Fielding, David (2000). Can Political Instability Generate Business Cycles? Evidence from the Intifada.
Gordon, Sanford C. and Gregory Huber (2007). "The effect of electoral competitiveness on incumbent behavior", Quarterly Journal of Political Science, 2(2).
Groseclose, Tim and James M. Snyder (1996). "Buying supermajorities", American Political Science Review, 90(2).
Guyvoronskiy, Yuriy (2015). The influence of political competition on the efficiency of the regional executives in Russia. Higher School of Economics Research, Paper No. WP BRP, 28.
Hosseini, Seyed MohammadReza (2017). "Political Competition and the Strategy of the Islamic Republic of Iran for Defining the Desirable Situation", Strategy, 25(3), (in Persian).
Iftekhari, Asghar (2003). Dar Amadi Bar Khotote Ghermez Dar reghabathaye Siasi, Tehran, Centre for Strategic Studies, (in Persian).
Ishiyama, John (2019). "Is Democracy Necessary for Good Governance?", Social Science Quarterly, 100(6).
Khadjesarvi, Gholamreza. (2003). Political Competition and Political Stability in the Islamic Republic of Iran, Tehran, The Center for Islamic Revolution Documents, First edition, (in Persian)
Kiani, Mohammad Reza (2015). "Political competition from the perspective of the Quran", Farhang-e Pazhuohesh, 8(24), (in Persian).
Kjelsrud, Anders, Karl Ove Moene and Lore Vandewalle (2020). The political competition over life and death: Evidence from infant mortality in India (No. 10-2020), Graduate Institute of International and Development Studies Working Paper.
Kosec, Katrina, Hamza Haider, David J. Spielman and Fatima Zaidi (2018). Political competition and rural welfare: evidence from Pakistan, Oxford Economic Papers, 70(4).
Laakso, Markku and Rein Taagepera (1979). " “Effective” number of parties: a measure with application to West Europe", Comparative political studies, 12(1).
Levine, Andrew. (1981). Liberal Democracy a Critique of Its Theory, Columbia University Press.
Marciano, Alain and Giovanni Battista Ramello (2016). Encyclopedia of law and economics, Springer.
McCourt, Willy (2012). "Can top-down and bottom-up be reconciled? Electoral competition and service delivery in Malaysia", World Development, 40(11).
Mirzazadeh, Hujjat and Taher Parizadi (2018). "Analysis of Factors Affecting Regional Development in Iran", Researches in Geographical Sciences, 18(5), (in Persian).
Molinar, Juan (1991). "Counting the number of parties: an alternative index", The American Political Science Review.
Morgan, John and Felix Várdy (2011). "On the buyability of voting bodies", Journal of Theoretical Politics, 23(2).
Nomor, Dennis Terpase and Orjime Simon Mtswenem (2018). Political participation and economic growth in Nigeria, Lafia Journal of Economics and Management Sciences, 3(1).
Padovano, Fabio and Roberto Ricciuti (2009). "Political competition and economic performance: evidence from the Italian regions", Public Choice, 138(3-4).
Remmer, Karen L. (2010). "Political scale and electoral turnout: Evidence from the less industrialized world", Comparative Political Studies, 43(3).
Rodrik, Dani (1999). "Where did all the Growth Go? External Shocks: Social Conflict and Growth Collapses", Journal of Economic Growth, 4(4).
Saei, Ali (2021). "Democratization in Iran: analyzing electoral competition and participation (1906-2013)", International Geopolitics Quarterly, 16(60).
Sariolghalam, Mahmood (2003). Rationality and Future of Iran’s Development, Tehran, Center for Scientific Research and Middle East Strategic Studies, Second Edition, (in Persian).
Shahriari, heidar (2020). "The Measurement of Democracy Indicators in Islamic Republic of Iran (1979-2013)", Strategic Research of Politics, 8(31), (in Persian).
Sharafutdinova, Gulnaz (2006). "When do elites compete? The determinants of political competition in Russian regions", Comparative Politics.
Snowdon, Brian and Howard R. Vane (2005). Modern macroeconomics: its origins, development and current state, Edward Elgar Publishing.
Svensson, Jakob (1998). Controlling Spending: Electoral Competition, Polarization, and Primary Elections, Mimeo, The World Bank.
Taherpoor, Javad and Fatemeh Rajabi (2015). "The Impact of the Relationship between Government and Parliament on Economic Growth", Economics Research, 15(59), (in Persian).
Thies, Cameron G. and David Sobek (2010). "War, Economic Development, and Political Development in the Contemporary International System", International Studies Quarterly, 54(1).
Vanhanen, Tatu (2000). A new dataset for measuring democracy, 1810-1998. Journal of peace research, 37(2).
www.Govindicators.org
www.Parliran.ir
www.systemicpeace.org/polity/polity4.htm
Yogo, Urbain T. and Martine M.  Ngo Njib (2018). "Political competition and tax revenues in developing countries", Journal of International Development, 30(2).
Zarei, Ghaffar and Fazel Hasanzadeh (2018). "Investigating the Role of Political Development Indicators on the Victory of the Islamic Revolution Using the SWOT Model (Opportunities and Threats)", Human Sciences Research, 2(9), (in Persian).
Zibakalam, Sadegh and Morteza Moghtadaie (2015). "The Political Parties and their Effects on the Islamic Republic of Iran Elections", Political Science Quarterly, 10(29), (in Persian).