تحریم‌ها و حضور منطقه‌ای ایران؛ نگرش‌سنجی نخبگان ایرانی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روابط بین‌الملل، گروه حقوق و علوم سیاسی، دانشکده روابط بین‌الملل، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

2 دانشیار روابط بین‌الملل گروه حقوق و علوم سیاسی، دانشکده روابط بین‌الملل، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

چکیده

چهار دهه محدودیت‌های مالی و تجاری غرب علیه ایران، طی موافقت‌نامه برجام ظاهراً به پایان رسید؛ اما دولت آمریکا به بهانه کنش منطقه‌ای ایران که بنا به اقتضائات واقع‌گرایانه برای تأمین امنیت در منطقه پیرامونی خویش بوده است، از این موافقت‌نامه امضا شده بین‌المللی خارج و تحریم‌های غیرقانونی را بار دیگر علیه ایران اعمال داشت. صرف‌نظر از اهداف کشورهای تحریم‌کننده ایران، بررسی و شناخت نتایج و پیامدهای این تنگناهای مالی و تجاری بسیار لازم و بایسته است؛ چه شناخت میدانی و آماری این تأثیرات و چه شناخت دیدگاه‌ها و نگرش‌های جامعه تحریم شده، اعم از توده مردم و یا سرامدان و برخورداران از دانش و منصب اجرایی. ما در این پژوهش به سنجش نگرش نخبگان دانشگاهی و نیز نخبگان اجرایی کشورمان درباره پیامدهای تحریم در عرصه سیاست خارجی ایران و همچنین پیوند این تحریم‌ها با کنش و حضور منطقه‌ای ایران خواهیم پرداخت. روش گردآوری داده‌ها پرسش‌نامه محقق‌ ساخته است، ضمن تحلیل آماری داده‌های به‌دست آمده تحقیق، به توصیف نوواقع‌گرایانه این نگرش‌سنجی خواهیم پرداخت. به‌عبارت دیگر، داده‌های آماری به‌دست آمده با نرم‌افزارهای SPSS24 و Smart PLS3 تحلیل آماری خواهند شد تا به بررسی گزاره‌هایی که به‌مثابه فرضیه‌های پژوهش تدوین شده پرداخته شود؛ همچنین سنجشی مقایسه‌ای میان دیدگاه و نگرش دو دسته از جامعه آماری پژوهش (نخبگان دانشگاهی و نخبگان اجرایی) خواهیم داشت؛ و سپس براساس نتایج حاصل از‌منظر اقتضائات واقع‌گرایانه به تحلیل حضور و نفوذ ایران در منطقه غرب آسیا خواهیم پرداخت.

کلیدواژه‌ها


آری، دانالد، لوسی چسر جیکوبز و اصغر رضویه (1380). روش تحقیق در تعلیم و تربیت، ترجمه: وازگن سرکیسیان، مینو نیکو و ایما سعیدیان، تهران، مرکز پژوهش و سنجش افکار.
تقی‌نژاد، روح‌الله (1398). «بررسی ریشه‌های قدرت نرم و نفوذ ایران در منطقه غرب آسیا»، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی تهران، پنجمین همایش بین‌المللی نظام بین‌الملل، تحولات منطقه‌ای و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران، https://irfp5.atu.ac.ir/paper?manu=106353.
شرمن، وندی روث (1398). بدون هراس، ترجمه: محمد جمشیدی و حافظ رستمی. تهران، صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران (سروش).
علیخانی، حسین (1384). تحریم ایران: شکست یک سیاست، ترجمه: محمد متقی‌نژاد، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه.
فتاحی، سجاد، روح‌الله قاسمی، محمد فکری و محدثه جلیلی (1397). پایداری ملی و سیستم‌های حکمرانی؛ ایران و مسئله پایداری، گزارش، تهران، مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌ جمهوری.
گریفیتس، مارتین (1391). نظریه روابط بین‌الملل برای سده بیست و یکم، ترجمه: علیرضا طیب، چاپ دوم. تهران، نشر نی.
مصلی‌نژاد، عباس (1396). «سیاستگذاری اقتصادی کنترل تحریم در فرایند دیپلماسی هسته‌ای»، فصلنامه سیاست، 3 (47).
میرشایمر، جان (1389). تراژدى سیاست قدرت‌هاى بزرگ، ترجمه: غلامعلى چگنی‌زاده. تهران، دفتر مطالعات سیاسى و بین‌المللى وزارت امور خارجه.
نفیو، ریچارد (1397). هنر تحریم‌ها؛ نگاهی از درون میدان. تهران، ترجمه و ناشر معاونت پژوهش‌های اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس.
هافبوئر، گری کلاید، جفری جی. اسکات، کیمبرلی آن الیوت و باربارا اوگ (۱۳۹۲). بازخوانی تحریم‌های اقتصادی، ترجمه: نادر جعفری. تهران، طلوع دانش.
هنسن، برث، پیتر تافت و آندره ویول (1390). راهبردهای امنیتی و نظم جهانی آمریکائی: قدرت از دست رفته، ترجمه: سیدامیر نیاکویی و احمد جانسیز، رشت، انتشارات دانشگاه گیلان.
References:
Alikhani, Hossein (2000) Sanctioning Iran: Anatomy of Failed Policy, Translated by Mohammad Mottaghinejad. London, I. B. Tauris, (in Persian).
Auten, Brian J. (2008). Carter's Conversion: The Hardening of American Defense Policy, Columbia, University of Missouri Press.
Bradford, Ana and Omori Ben-Shahar (2012). "Efficient Enforcement in International Law", Chicago Journal of International Law 12 (2).
Carter, Barry E. (2009). International Economic Sanctions: Improving the Haphazard U.S. Legal Regime. Cambridge: Cambridge University Press.
Cordesman, Anthony and Khalid R. Al-Rodhan (2006). Iran's Weapons of Mass Destruction: The Real and Potential Threat, Canada, Csis Publisher.
Donald Ary, Lucy Cheser Jacobs, Chris Sorensen and Asghar Razavieh (2010). Introduction to Research in Education, Translated by Vazgen Sargsyan, Mino Niko and Ima saeidian, Canada, Wadsworth, (in Persian).
Fattahi, Sajjad. Roholla Ghasemi, Mohammad Fekri and Mohaddese Jalili (2018). National Stability and Governance Systems; Iran and the Issue of Sustainability, Tehran: Report of Center for Strategic Studies, (in Persian).
Griffiths, Martin (2007). International Relations Theory for the Twenty-First Century, Translated by Alireza Tayeb, London, Routledge. (in Persian).
Hansen, Birthe, Peter Toft and Anders Wivel (2008). Translated by Seyed Amir Niakoyi and Ahmad Jansiz. Security Strategies and American World Order: Lost Power, London, Routledge, (in Persian).
Hufbauer, Gary Clyde, Jeffrey J. Schott, Kimberly Ann Elliott and Barbara Oegg (2009). Economic Sanctions Reconsidered, Translated by Nader Jafari, Washington, D.C, Peterson Institute for International Economics, (in Persian).
Klieman, Aharon (2015). Great Powers and Geopolitics, International Affairs in a Rebalancing World, New York, Springer International Publishing.
Mafi, Homayon (2007). "The Dilemma of U.S Economic Sanctions on Iran", The Iranian Journal of International Affairs. 19 (4).
Mearsheimer, John J. (2014). The Tragedy of Great Power Politics, Translated by Gholamali Chegenizadeh,  New York, W. W. Norton and Company (in Persian).
Mossalanejad, Abbas (2017). Economic Policy-Making On Sanctions Control Throughout The Process Of Nuclear Diplomacy, Tehran, Politics Quarterly: Journal of faculty of Law and Political Science, Vol: 47 (in Persian).
Nephew, Richard (2017). Translated by Islamic parliament research center of the Islamic Republic of Iran, The Art of Sanctions: A View from the Field, New York, Columbia University Press (in Persian).
Resende-Santos, Joao (2007). Neorealism, States and the Modern Mass Army, New York, Cambridge University Press.
Sherman, Wendy Ruth (2018). Not for the Faint of Heart; Lessons in Courage, Power and Persistence, Translated by Mohammad Jamshidi and Hafez Rostami, New York, NY: Public Affairs.
Sick, Gary G. (1986). All Fall Down: America's Tragic Encounter With Ira, London, Penguin Books.
Taghinejad, Roholla (2019). "A Study of the Roots of Soft Power and Iran's Influence in the West Asian Region", 5rd International Conference on International system, regional developments and IRAN's foreign policy, Tehran, available at: https://irfp5.atu.ac.ir/paper?manu=106353, (in Persian).
Thaler, David E., Alireza Nader, Shahram Chubin, Jerrold D. Green, and Charlotte Lynch. 2010. Mullahs, Guards, and Bonyads: An Exploration of Iranian Leadership Dynamics. Santa Monica: Rand Corporation Publisher.
Avraham, Rachel (2013). Are the Iranians the New Sultans of the Middle East? Oct 3. Accessed 12 25, 2019. https://foreignpolicyblogs.com/2014/10/03/are-the-iranians-the-new-sultans-of-the-middle-east.
Fischer, Joschka (2014). The Middle East’s New Winners and Losers. Nov 3, Accessed 12 26, 2019. https://www.project-syndicate.org/commentary/iran-kurds-middle-east-regional-influence-by-joschka-fischer-2014-11?barrier=accesspaylog.
Goldman, David P. (2014). The One-State Solution Is on Our Doorstep. July 14. Accessed Aug 18, 2019. https://www.meforum.org/4753/israel-one-state-solution.
Horowitz, Alana (2014). Henry Kissinger: Iran ‘A Bigger Problem Than ISIS’. Sep 06. Accessed 11 20, 2019. http://www.huffingtonpost.com/2014/09/06/henry-kissinger-iran-isis_n_5777706.html.
Hunter, Robert E. (2010). Rethinking Iran, Survival. Report, usa: Rand, https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/00396338.2010.522101.
Kaye, Dalia Dassa (2019). With Chaos in the Streets of Iran, Here's How the United States Could Help the Iranian People, Dec 03. Accessed 11 24, 2019, https://www.rand.org/blog/2019/12/with-chaos-in-the-streets-of-iran-heres-how-the-us.html.
Maloney, Suzanne (2017). The Roots and Evolution of Iran’s Regional Strategy. Report, Washington D.C., Atlantic Council, Accessed 12 28, 2019. https://www.atlanticcouncil.org/ in-depth -research-reports/issue-brief/the-roots-drivers-and-evolution-of-iran-s-regional-strategy.
Miller, Benjamin (2017). 4 Middle East Events That Helped Expand Iran's Influence, Dec 10. Accessed Jan 21, 2019. https://nationalinterest.org/feature/4-middle-east-events-helped-expand-irans-influence-23583.
Modell, Scott and David Asher (2013). Pushback; Countering the Iran Action Network. Article, usa: Center for a New American Security, https://www.files.ethz.ch/isn/169182/ CNAS_Pushback_ModellAsher.pdf.
Takht Ravanchi, Majid (2021). Twitter post [@TakhtRavanchi]. Feb 4 - 4:30 PM. Accessed Feb 26, 2021. https://twitter.com/TakhtRavanchi/status/1357312977372803075.
UNSC Resolution 2231 (2015). "Adopted by the Security Council at its 7488th meeting", UNdocs, July 20, Accessed 10 26, 2019. https://undocs.org/S/RES/2231(2015).