بررسی اثر تحریم بر رابطه تجاری ایران و فرانسه

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار اقتصاد، گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اداری، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران.

2 دانش آموخته دکتری اقتصاد، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران.

3 دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اداری، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

چکیده

کشور ایران به دلیل برخورداری از منابع طبیعی فراوان به‌ویژه نفت، اهمیت به‎ سزایی در آسیای غربی دارد؛ همچنین با توجّه به اهمیت اقتصادی کشور فرانسه به‌عنوان یکی از قدرت‌های اتحادیه اروپا، روابط تجاری با این کشور اروپایی در ابعاد مختلفی مانند اشتغال، امنیت و تخصص در تولید از اهمیت فراوان برخوردار است. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطة تجاری ایران و فرانسه، در دو حالت وجود تحریم و بدون وجود تحریم در بازة زمانی ۱۹۷۹ تا ۲۰۲۰ است. برای این منظور، با تأکید بر قانون جاذبه، عوامل مؤثّر بر تجارت دوجانبه دو کشور ایران و فرانسه به یکدیگر بررسی می‌شود. نتایج آزمون هم‌انباشتگی جوهانسون، وجود رابطة تعادلی بلندمدّت بین متغیّر‌های مدل را در دو حالت وجود یا عدم وجود تحریم در اقتصاد ایران تأیید کرد. افزون بر این، نتایج برآورد مدل با استفاده از روش حداقل مربعات معمولی (OLS)، نشان داد که تولید ناخالص داخلی دو کشور ایران و فرانسه اثری مثبت و معنی‌دار بر حجم تجارت دوجانبة دو کشور به یکدیگر دارد؛ همچنین، جمعیت فرانسه اثر مستقیم و جمعیت ایران اثر معکوسی بر صادرات دو کشور به یکدیگر دارند؛ اگرچه رشد جمعیت در تجارت بین‌الملل مهم است؛ امّا به ‎نظر می‌رسد این اثرات خیلی قابل توجّه نبوده است. به‌علاوه، نتایج برآورد مدل در حالت وجود تحریم، بیانگر اثر معکوس تحریم‌های بین‌الملل با رشد صادرات دو کشور به یکدیگر است که این اثرات در بلندمدّت تأیید می‌شوند. وجود تحریم‌ها، صادرات دو کشور ایران و فرانسه به یکدیگر را به میزان 0/0133 درصد  کاهش می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


آذربایجانی، کریم؛ طیبی، کمیل و درگیری، حلیمه صفا (۱۳۹۴)، «اثر تحریم ایالات متحده و اتحادیه اروپا بر تجارت دوجانبه ایران و شرکای عمده طرف تجاری با استفاده از مدل جاذبه»، مجله تحقیقات اقتصادی، ۵۰ (۳۰)، ۵۶۲-۵۳۹.
پورابراهیم، فاطمه و اسماعیلی، عبدالکریم (۱۳۸۹)، «ارزیابی صادرات ایران با استفاده از شاخص برابری تجارت»، مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، ۴۱-۲ (۴)، ۴۴۷-۴۵۴.
تقوی، مهدی؛ جهانگرد، اسفندیار و صفوی، راشد (1390)، «بررسی مدل هکشر-اهلین-وانک (HOV) در اقتصاد ایران»، فصلنامه تحقیقات مدل سازی اقتصادی، ۲ (3)، 45-69.
جاریانی، فرزانه؛ فرجی دیزجی، سجاد و نجارزاده، رضا (۱۳۹۷)، «تأثیر تحریم‌ها بر تجارت متقابل محصولات کشاورزی بین ایران کشور‌های منطقه منا و اتحادیه اروپا»، اقتصاد کشاورزی، ۱۲ (۲)، ۶۹-۹۰.
خدیو، یسری و عسگری، حشمت‎ اله (۱۳۹۹)، «برآورد پتانسیل تجاری میان ایران و گروه D8 با استفاده از روش SGMM: کاربردی از مدل جاذبه»، فصلنامه مدلسازی اقتصادسنجی، ۵ (۲)، ۹۵-۱۱۷.
سعادت، رحمان و موسوی شفایی، مسعود (1394)، اقتصاد سیاسی بین الملل و دیپلماسی اقتصادی، چاپ اول، سمنان: دانشگاه سمنان.
سلطانی‌فر، احسان؛ آقازاده، هاشم و انصاری، منوچهر (1397)، «تحلیل سیاستی بر محیط توسعه همکاری‌های تجاری-اقتصادی میان ایران و فرانسه»، فصلنامه مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی، ۸ (۲۶)، 207-23۷.
سوری، علی (۱۳۹۳)، اقتصادسنجی همراه با کاربرد نرم افزار ایویوز۹ و استاتا ۱۲. تهران، نشر نی و فرهنگ شناسی، چاپ اول، جلد دوم.
ﺿﻴﺎﺋﻲ ﺑﻴﮕﺪﻟﻲ، محمد تقی؛ غلامی، الهام و طهماسبی بلداچی، فرهاد (۱۳۹۲)، «بررسی اثر تحریم‌های اقتصادی بر حجم تجارت ایران: کاربردی از مدل جاذبه»، فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی، ۱۳ (۴۸)، ۱0۹-۱1۹.
کازرونی، علیرضا؛ اصغر‌پور، حسین و خضری، اوین (۱۳۹۵)، «بررسی اثر تحریم‌های اقتصادی بر ترکیب شرکای تجاری عمده ایران طی دوره ۱۳۷۱-۱۳۹۲»، پژوهشنامه بازرگانی، ۲۰ (۷۹)، ۱-۳۴.
References
Apostolow, M. & Josheski, D. (2018), Macedions Exports Toward Southeast Europe Through the Gravity Model. Economic and Administrative Sciences, 34 (2), 108-122.
Azarbayejani, K., Tayebi, S. K. & Dargiri, H. S. (2015), The Effect of US and EU Economic Sanctions on Bilateral Trade Flows between Iran and Its Major Trading Partners: An Application of Gravity Model, Journal of Economic Research (Tahghighat-e-Eghtesadi), 50 (3), 539-562 (In Persian).
Chi, T. & Kilduff, P. (2010), An Empirical Investigation of the Determinants and Shifting Patterns of US Opparel Imports Using a Gravity Model Frame work. Fashion Marketing and Management, 14 (3), 501-520.
Frank, J. (2017), Empirical Consequence of Trade Sanctions for Directly and Indirectly Affected Countries. FIW Working paper, 174.
Fu, Q., Chen, Y. E, Jang, C. L. & Chang, C.P. (2020), The Impact of International Sanctions on Environmental Performance. Science of the Total environment, 745, http//doi.org/10.1016/j. scitotenv.2020.141007.
Jariani, F., Faraji Dizji, S. & Najarzadeh, R. (2018), The Impact of Sanctions on Bilateral Trade of Agricultural Products between Iran and its Trading Partners. Agricultural Economics, 12 (2), 69-90 (In Persian).
Kazerooni, A., Asgharpour, H. & Khezri, A. (2016), The Impact of Economic Sanctions on Composition of Major Trade Partners of Iran (1992-2013), Journal of Trade Studies, 20 (79), 1-34 (In Persian).
Khadiv, Y. & Asgari, H. (2020), Estimating the Commercial Potential between Iran and D8 Group, using the SGMM Method (Application of Gravity Model), Journal of Econometric Modelling, 5 (2), 95-117 (In Persian).
Masood, S., Kurshid, N., Maqsood, H., Kurshid, J. & Masih Khokhal, A. (2022), Trade Potential of Pakistan with the South Asian Countries: A Gravity Model Approach. Asia Pacific Management Review. https://doi.org/10.1016/j.apmrv.2022.02.001.
Nguyen, T. T. & Hung Do, M. (2021), Impact of Economic Sanction and Counter-Sanctions on the Russian Federations Trade. Economic Analysis and Policy, 71, 267-278.
Poor Ebrahim, F. & Esmaeili, A. K. (2011), An Assessment of Iran's Agricultural Export by Use of Trade Conformity Index (TCI), Iranian Journal of Agricultural Economics and Development Research, 41-2 (4), 447-454 (In Persian).
Saadat, R. & Mousavi Shafaee, S. M. (2015), International Political Economy and Economic Diplomacy, Semnan, Semnan University Press, First Edition (In Persian).
Shirazi, H., Azarbaiejani, K. & Sameti, M. (2016), The Effect of Economic Sanctions on Iran’s Export. Iranian Economic Review, 20 (1), 111-124.
Soltanifar, E., Aghazadeh, H. & Ansari, M. (2018), A Policy-Making-Oriented Analysis of Business Development and Economic Cooperation Environment between Iran and France. Journal Strategic Studies of Public Policy, 8 (26), 207-237 (In Persian).
Souri, A. (2014), Econometrics with the use of Eviews 8 and Stata 12 software. Tehran, Cultural Publications, First Edition, Second Volume (In Persian).

Taghavi, M., Jahangard, E. & Safavi, R. (2011), Testing Heckscher-Ohlin-Vanek (HOV) Model in Iran. Journal of Economic Modeling Research, 2 (3), 45-69 (In Persian).

Tinbergen, J. (1962), Shaping the World Economy; Suggestions for an International Economic Policy. Twentieth Century Fund, New York.
Tolley, G. S. & Wilman, J. D. (1977), The Foreign Dependence Question. The Journal of Political Economy, 85 (2), 323-347.
Yang, J., Askari, H., Forrer, J. & Teegan, H. (2004), U.S. Economic Sanctions: An Empirical Study. The International Trade. Journal, 18 (1), 23-62.
Ziyaee Bigdeli, M. T., Gholami, E & Tahmasebi Boldaji, F. (2013), The Impact of Economic Sanctions on Trade in Iran an Application of Gravity Model. Economics Research, 13 (48), 109-119 (In Persian).